(1848-1934)
dziennik wyd. w Krakowie, pismo środowiska konserwatywnego. Ideologię powstania uważało za zgubną dla narodu (P. Popiel, List do ks. Jerzego Lubomirskiego, 1865), głosiło konieczność posłuszeństwa wobec władz austr. (gwarancja porządku społ.) i bezwarunkowej wierności zasadom katol. Po objęciu redakcji przez S. Koźmiana "Cz." stał się organem stańczyków ( Teka Stańczyka). Polityka pisma została wyśmiana w Weselu S. Wyspiańskiego. Spora część dziennika była poświęcona literaturze. W V 1883 r. H. Sienkiewicz zaczął w nim publikować Ogniem i mieczem (równocześnie w warszawskim "Słowie").