(1910-94)
prozaik, publicysta, reprezentant nurtu katol. we współcz. lit. pol. Studiował prawo i ekonomię. Przed wojną pracował w katol. organizacjach charytatywnych (m.in. Juventus Christiana), współpracował z "Prosto z mostu" (1936-39). Walczył w kampanii wrześniowej. W czasie wojny był żołnierzem AK, pracownikiem wydziałów propagandowych Narodowej Organizacji Wojskowej, współzałoż. konspiracyjnego pisma "Walka". Przygotował antologię Słowo prawdziwe (1942). Wspomagał akcję pomocy Żydom "Żegota". Walczył w powstaniu warszawskim. Po jego klęsce trafił do obozów, m.in. w Bergen-Belsen. Po wojnie mocno zaangażowany w działalność społ.-polit.: działacz PAX, z jego ramienia poseł na sejm (1952-56), członek Zarządu Głównego ZLP i władz ZAiKS, działacz Ogólnopolskiego Komitetu Obrońców Pokoju i Frontu Jedności Narodu, prezes klubu literatów "Krąg". W l. 1983-89 przewodniczący Rady Krajowej PRON. Wyróżniony licznymi nagrodami, m.in. Naczelnego Instytutu Akcji Katolickiej (1938), im. Pietrzaka (1949 i 54), im. Reinholda Schneidera w RFN (1972), miasta Prato we Włoszech (1980), San Remo (1985). Napisał ponad 70 utworów (powieści, opowieści, dramatów, szkiców). Zyskał ogromną popularność wśród czytelników, chwalony przez krytykę za twórczą wyobraźnię, konsekwentną postawę (katol. uniwersalizm) i umiejętność przemawiania do czytelnika - także niepolskiego, ganiony za zbytnią łatwość pisania, banalność wątków i sytuacji, powierzchowność sądów. Posługiwał się tradycyjnymi formami narracji, fabułę ubarwiał wątkami sensacyjnymi i melodramatycznymi. Debiutował studium Bernanos (1937). Rozgłos zdobył powieścią o powstaniu warszawskim W rozwalonym domu (1946) i zbeletryzowanym reportażem o Wrześniu, Szata godowa (1947). Największym dziełem D. była powieść Najeźdźcy (1946-47) - pierwszy w powojennej lit. pol. utwór, którego bohaterami byli Niemcy (lotnicy), formułujący chrześc. przesłanie: przezwyciężyć nienawiść. Temat moralnej odpowiedzialności Niemców podejmuje też powieść Doścignięty (1967). Największą popularność zdobył cykl bibl.: Wybrańcy gwiazd (1948, czasy Jeremiasza i Nabuchodonozora), Święty miecz (1949, o św. Pawle), Listy Nikodema (1951, historia Jezusa spisana w listach skłaniającego się ku katolicyzmowi faryzeusza do jego nauczyciela Justusa) i Pustelnia (1955, o wyjściu Żydów z Egiptu). Dziejów Polski dotyczy m.in. Kościół w Chochołowie (1954), a współczesności Dłonie na murze (1960). D. był także autorem dramatów (Przędziwo Joanny, 1948), szkiców o lit. katol. (m.in. Książki, idee i człowiek, 1955; Wielkość i świętość, 1958; Moje boje i niepokoje, 1964) i dziejach Kościoła (cykl Głosy czasu, 1967-74) oraz wspomnień (Gra w wybijanego, 1962; Tylko w jednym życiu, 1970).
- DOBRACZYŃSKI Jan, (1910-94)
- Dobraczyński Jan, (1910-94)
- Dobraczyński Jan, (1910-94)