swobodna przeróbka wł. traktatu B. Castiglionego Il Cortegiano sporządzona przez Ł. Górnickiego (1566) i dedykowana królowi Zygmuntowi Augustowi. Obraz zebrań towarzyskich na dworze w Urbino otrzymał kształt "wieczorów prądnickich" u biskupa S. Maciejowskiego w 1549 r., w których uczestniczy 9 znanych dworzan pol. Ze 100 anegdot oryginału Górnicki powtórzył 40, dodając nowe z Cycerona i od siebie; dostosowując utwór do pol. rzeczywistości pominął rozmowy o duchowieństwie, filozofii, muzyce, zrezygnował też z wielu partii żartobliwych. Cztery podstawowe księgi dzieła są zarysem ideału renesansowego dworzanina, który powinien łączyć zalety wyglądu zewn. i walory ducha; wykształcenie, kultura intelektualna, docenianie piękna rodzimego języka powinny być dopełnione męstwem w czasie wojny i rozwagą w okresie pokoju, w codziennym życiu elegancją i kulturą osobistą. Krytycznym oddźwiękiem tego portretu jest Rejowski model ziemianina w Żywocie człowieka poczciwego, a pozytywnym oświeceniowy Pan Podstoli.
- POLSKA. LITERATURA. ODRODZENIE, XVI w. uważany jest...
- CHRZEST POLSKI, proces chrystianizacji...
- SZAMBELAN, godność na dworach...