(1906-09, wyd. 1910)
najbardziej znane dzieło S. Brzozowskiego, rodzaj podsumowania dorobku Młodej Polski. Niektórzy historycy lit. uznali L. za tekst zamykający epokę, a 1910 r. za jej datę graniczną. Brzozowski sam przynależąc do Młodej Polski i akceptując część jej osiągnięć, zarzucił artystom czynienie cnoty z własnego braku ideałów, nieangażowanie się w pracę na rzecz zbiorowości, a ich dziełom brak jakiegokolwiek związku z rzeczywistością. Pozytywnie ocenił Wyspiańskiego i Żeromskiego jako pisarzy spełniających najważniejsze zadanie twórcy - wychowawczego oddziaływania na społeczeństwo.