(1878-1937)
poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Studiował prawo w Kijowie. W 1901 r. zamieszkał w Warszawie. W 1903 r. wyruszył w podróż po Europie, we Francji przebywał w l. 1903-06 i 1912-14. W 1911 kierował Teatrem Artystycznym w Warszawie. W czasie I wojny mieszkał w Łodzi - był kierownikiem lit. Teatru Polskiego. W 1918 r. objął posadę notariusza w Hrubieszowie, potem w Zamościu. Nie brał udziału w życiu lit., nie związał się z żadną grupą poet. (koleżeńskie kontakty z Czartakiem). Początkowo przemilczany przez prasę lit., od 1897 r. publikował wiersze w czasopismach: w okresie Młodej Polski głównie w "Chimerze", po wojnie w "Czartaku" i "Ponowie". Doceniony pod koniec życia: w 1933 r. został członkiem PAL. Dziś jeden z najpopularniejszych poetów. Debiutował wierszem Sekstyny w "Wędrowcu" (1895). I tomik, Sad rozstajny wyd. w 1912 r. Był przeciwny związkowi poezji z aktualnością. Odwrócony od współczesności (cykl Oddaleńcy), kreował świat własnej wyobraźni. Twierdził, że zadaniem poety jest pozostawanie w kręgu spraw uniwersalnych (wzór: C. Norwid). Wpływ na jego poglądy wywarła filozofia Bergsona (m.in. myśl o ciągłym stawaniu się wszechświata, poddanego działaniu antagonistycznych sił, a w konsekwencji o jego niepoznawalności). Treści filoz. wyrażał L. językiem obrazów symbol. i konkretnych zarazem. Można w nich odnaleźć sensualną urodę świata ( W malinowym chruśniaku), zwł. natury - żywej, będącej w stanie ciągłej transformacji. Otacza ona człowieka, przekształca, kreuje na nowo ( Łąka). W wierszach L. jest także inna forma istnienia: niepokojąco żywa, rozrastająca się w otchłań, Nicość, mieszcząca się w szczelinie między życiem a zgonem (Metafizyka). Człowiek znajduje się na pograniczu: boi się, ale jest ciekaw tego, co po drugiej stronie. Jego życie to ciągłe poszukiwanie, wędrówka. W dążeniu jest sens ludzkiego życia - choćby na końcu była pustka ( Dziewczyna). Zdaniem poety cywilizacja oddaliła człowieka od metafizycznych aspektów istnienia, stąd w wierszach L. mit natury i człowieka pierwotnego, a w efekcie zwrot ku ludowości (ballady). Motywy lud. poeta przeobraża, tworzy własne obrazy o funkcji alegor.-symbol. ( Dusiołek). W świecie L. Bóg jest uwikłany w ontologiczne problemy świata. Jest Stwórcą, ale mocą kreowania własnej rzeczywistości obdarzony został także poeta. Jego utwory mają własne intensywne życie ( Pan Błyszczyński), ale są krótkotrwałe - trwają, póki trwa marzenie (źródło Leśmianowskiej obsesji śmierci - Pieśni kalekujące). O powołanym do życia przez siebie świecie mówi poeta oryginalnym, właściwym tylko sobie językiem ( leśmianizmy). Wiersze L. zostały zebrane w t. Sad rozstajny, Łąka (1920), Napój cienisty (1936) i wyd. pośmiertnie Dziejba leśna (1938). Ich wersyfikacja pozostała tradycyjna (regularny rytm, wiersz sylabotoniczny). L. był także autorem Klechd polskich (1913), Klechd sezamowych (1913; baśnie ludów Wschodu) i Przygód Sindbada Żeglarza (1913) oraz studiów filoz. i lit., np. Znaczenie pośrednictwa w metafizyce życia zbiorowego i Rytm jako światopogląd.