miesięcznik społ.-kult.; wychodzi we Wrocławiu od 1961 r. "O." powstała jako pismo regionalne, poświęcone problemom Ziem Zachodnich i Północnych, w l. 1962-67 zyskała zasięg ogólnopolski. Jej red. byli kolejno: T. Lutogniewski (1961-67), K. Krzyżagórski (1967-72), Z. Kubikowski (1972-75), W. Kotowicz (1975-81), J. Rutkiewicz (1981), obecnie M. Orski. Do I zespołu redakcyjnego należeli m.in. T. Karpowicz i W. Szewczyk. W gronie stałych współpracowników w następnych latach znaleźli się W. Dzieduszycki, K. Filipowicz, L. Flaszen, J. Kelera, U. Kozioł, J. Łukasiewicz, K. Moczarski, M. Orski, T. Różewicz, A. Szczypiorski, H. Worcell, A. Zagajewski. W kręgu specyficznych zainteresowań pisma leżą problemy II wojny światowej, rozrachunek z hitleryzmem, życie i kultura współcz. Niemiec. "O." zachowuje jednak żywy kontakt z najbardziej aktualnymi zjawiskami w kulturze i życiu społ. Polski (ze szczególnym. uwzględnieniem Ziem Zachodnich). Na jej łamach drukowali swe utwory pisarze z całego kraju, reprezentujący różne generacje i osobowości twórcze (także debiutanci). Od 1984 r. miesięcznik wydaje Ósmy arkusz poetycki, poświęcony wyłącznie debiutom. Od 1980 r. w rubryce Mój wiersz poeci komentują własne utwory. Bardzo interesujący jest dział krytyki lit. W "O." ukazało się wiele syntez lit. powojennej, a w 1964-65 cykl wypowiedzi o lit. międzywojennej. Od 1974 w cyklu Świadkowie trzydziestolecia krytycy charakteryzowali twórczość poszczególnych autorów. "O." towarzyszy także wszystkim ważnym wydarzeniom teatralnym i plastycznym. Bogatą dokumentację znalazły w niej działania J. Grotowskiego (artykuły, wywiady, manifesty artystyczne). W 1968 r. w ankiecie Teatr, jaki chciałbym uprawiać wypowiedzieli się J. Grotowski, Z. Hbner, J. Szajna, L. Zamkow. Plastyce były poświęcone rubryki Galeria pod Moną Lizą, Galeria em, Rozmowy z plastykami. Wiele miejsca "O." poświęca publicystyce hist., interesując się zwł. relacją między przeszłością a teraźniejszością. Przykładem jest opublikowanie dwóch ważnych utworów z lit. faktu: Rozmów z katem K. Moczarskiego i Zdążyć przed Panem Bogiem H. Krall, oraz cykl Lekcja historii (1971), w którym wybitni historycy przedstawiali przełomowe momenty w dziejach Polski. "O." ma także bardzo dobry dział reportaży. Stałe felietony zamieszczali w niej m.in. U. Kozioł (Z poczekalni) i T. Różewicz (Margines, ale ...). Miesięcznik publikuje współcz. poezję i prozę pol. i obcą, wiele uwagi poświęca ważnym zjawiskom kultury współcz., np. cykle art. o "nowej powieści", kulturze masowej czy pornografii lit. Od początku przyznaje doroczne nagrody lit.
"Odra"
Literatura polska