(1934)
ostatni dramat S. I. Witkiewicza, wyraz katastroficznej historiozofii autora. Bohaterowie, przedstawiciele 3 stanów społ., żyją w świecie, w którym jeszcze jest miejsce dla ludzkiego indywidualizmu (szewcy, "przedstawiciele ręcznego rzemiosła", przeciwstawieni wielkoprzemysłowym robotnikom). Historia została ukazana jako następowanie kolejnych rewolucji, które przynoszą jedynie zmiany na miejscach władców i ofiar, nie spełniają nadziei na powstanie lepszej rzeczywistości. Po rewolucjach faszystowskiej i komunistycznej następuje ostatnia, przesądzająca o kierunku ewolucji społeczeństwa. Już twórcy rewolucji komunistycznej - szewcy zabijając swego przywódcę Sajetana zapowiedzieli nadejście epoki nie tolerującej metafizycznych potrzeb człowieka. Pojawienie się Hiperrobociarza oraz towarzyszy X i Abramowskiego oznacza nadejście świata zautomatyzowanego, niszczącego wszelką indywidualność. Idei dramatu zostały podporządkowane kompozycja (3-krotne powtórzenia schematu kompozycyjnego) i kreacja bohaterów (elementy w rozprawie na temat historii). Akcję zastąpił dyskurs. Sz. reprezentują charakterystyczny dla Witkiewicza typ dramatu antynaturalistycznego. Deformacja obejmuje scenografię, kreacje bohaterów (typy o karykaturalnie wyolbrzymionych cechach, brak prawdopodobieństwa psychol.), fabułę (alogiczność działań), a przede wszystkim język (połączenie pseudofilozoficznego bełkotu z jęz. potocznym, czasami wulgarnym, brak indywidualizacji, znaczące czy absurdalne nazwiska, przekleństwa i zbitki onomatopeiczne, prowokacyjnie rozbijane frazeologizmy i zakłócona ortografia itd.). Witkacy parodiuje utrwalone w tradycji lit. motywy i wątki (m.in. fałszywy chochoł, "dziwka bosa", typ kobiety fatalnej, motyw walki płci). Nagromadzenie tego rodzaju efektów staje się źródłem groteski i jest łatwo rozpoznawalną cechą teatru absurdu.
- szewc, zanieść buty do szewca,...
- SZEWCE, przysiółek w , powiat...
- SZEWCE NADOLNE, miejscowość w , powiat...