(ok. 1600-61)
reprezentant sarmackiego baroku, pierwszy oryginalny pol. twórca epiki. Kształcił się w kolegium jezuickim w Kaliszu. Walczył pod Chocimiem (1621), a w 1622 r. wziął udział w poselstwie K. Zbaraskiego do Turcji. Od 1633 r. w służbie J. Wiśniowieckiego. Dzierżawił wioski na Podolu i w Wielkopolsce. W swoich dziełach łączył tradycję kulturalną szlacheckiego zaścianka z obyczajem dworu. Tworzył różne typy poematów: opisowy, biograficzny, batalistyczny, relację z podróży itd. Wczesne wiersze to m.in. tłumaczenie ód Horacego i M. Sarbiewskiego oraz panegiryki. Pierwszą próbą eposu narod. stał się Władysław IV, król polski i szwedzki, sławiący wielkość władcy. Autor odtworzył psychikę bohatera, wykorzystując opozycję ciemności (samotność) i światła (powrót do równowagi psychicznej). Najlepsze poematy to Daphnis w drzewo bobkowe przemienieła się (utwór o zmysłowej miłości i ludziach bezradnych wobec jej niszczącej siły) oraz Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemieniona ubiór - romans alegor., ukazujący triumf bohaterki nad światową miłością. Przygodowa fabuła została podporządkowana nauce życia: Paskwalina odnajduje wewn. harmonię dzięki pokucie i klasztornemu odosobnieniu. Autor udziela czytelnikowi rad także przez dygresje, wątki wtrącone, mowy bohaterów. Poematem-diariuszem zapisującym rzeczywiste przeżycia T. była Przeważna legacja Krzysztofa Zbaraskiego do ... cesarza tureckiego Mustafy. Przenikanie się w niej punktów widzenia chrześcijanina, Sarmaty i poety oraz łączenie różnych nastrojów decydują o dynamiczności narracji. T. był mistrzem plastycznego opisu. Tworzył świat z kształtów, barw, ruchu. Pisał stylem często nadmiernie okazałym, charakteryzującym się zagęszczeniem środków wyrazu - w intencjach poety miały one oddawać zmienność świata.
- Twardowski Samuel, (przed 1600-61)
- TWARDOWSKI, Samuel ze Skrzypny (ur.(...)
- SAMUEL, Pochodzenia hebrajskiego,...