(1843)
powieść ludowa J. I. Kraszewskiego, pierwotny tytuł Poleszanka. Jej treścią jest historia tragicznej miłości pięknej chłopki uwiedzionej przez panicza. Wydarzenia rozgrywające się na pol. wsi 1. poł. XIX w. obrazują nie tylko samo uczucie, ale wskazują też na przyczyny tragedii, upatrując ich w przedmiotowym traktowaniu chłopa przez pana. Porzucona Ulana popełnia samobójstwo, jej mąż uwięziony za dokonanie zemsty na kochanku swej żony, paniczu Tadeuszu, też odbiera sobie życie. Powieść łączy romant. sposób obrazowania uczuć z opisem wsi mającym wszelkie znamiona realizmu.