nazwa własna Rusnaki
nazwa ludności ruskiej mieszkającej do 1945 w Beskidach między Duklą a Popradem; w XIV-XV w. przybyli ze wschodu; gł. grekokatolicy, nieliczni prawosławni; tradycyjnie pasterze, od XIX w. uprawiali też zboża i pracowali w leśnictwie; w latach zaboru austr. faworyzowani, jako przeciwwaga dla żywiołu polskiego; mocne też były wśród nich tendencje rusofilskie; 1918 na zjeździe w Gładyszowie zażądali przejścia pod zwierzchnictwo Rosji, następnie powołali Naczelną Radę Łemkowszczyzny (130 sołectw), domagając się niepodległości; 1920 powołali własny rząd, który wezwał rodaków do odmowy służby w wojsku polskim (w rezultacie jego działacze 1921 stanęli przed pol. sądem w – był to pierwszy w II RP proces o zdradę stanu – i zostali uniewinnieni); 1944–46 część Ł. przesiedlono do Ukr. SRR; 1947 w ramach akcji pozostała część (za poparcie udzielane oddziałom UPA) przesiedlona przymusowo do ówczesnego woj. olsztyńskiego, koszalińskiego, zielonogórskiego, wrocławskiego (po 1956 część wróciła w Beskid Niski); 1993 liczbę Ł. w Polsce szacowano na 100-150 tys.; typowe budowle ludowe i wyroby z drewna, ob. w skansenach w Nowym Sączu i Sanoku.