Sztuka ludu, który w końcu XII w. osiedlił się w dolinie Cuzco (Ameryka Płd., Peru); na obszarze tym istniały od dawna wysoko rozwinięte ośr. kulturowe; ich osiągnięcia w znacznej mierze zostały wykorzystane przez Inków i umiejętnie dostosowane do ich potrzeb.
Inkowie założyli wiele miast usytuowanych w górach: Cuzco, Vitcos, Choquequirao, Machu Picchu, Pisac, Vilcabamba (ostatnia stolica Inków, zał. po podboju hiszp., ukryta w górach); znajdowały się w nich monumentalne założenia: pałace (Cuzco, Vitcos), świątynie Boga-Słońca (Pisac, Machu Picchu, na wyspach jez. Titicaca), obserwatoria astronomiczne (Machu Picchu, Pisac, Chuquipalta), łaźnie (Tambo Machay k. Cuzco); budowano też górskie twierdze (k. Cuzco, Machu Picchu, Ollantoytombo) oraz groby w formie okrągłych w rzucie wież, zw. chullpa.
Budowle wznoszone bez zaprawy, z niezwykle ściśle dopasowanych bloków kamiennych, charakterystyczne były odrzwia w kształcie trapezu; ściany pałaców i świątyń pokrywały złote i srebrne blachy lub malowidła (np. w Vilcabambie). Domy mieszkalne budowano z gliny lub kamienia. Na wysokim poziomie stało budownictwo mostów, dróg, urządzeń irygacyjnych.
Rzeźbę reprezentują nieliczne zachowane figurki z gliny, kamienia, złota i srebra; fascynującym zabytkiem rzeźbiarskim jest w Chuquipalta ogromny kamień z płaskorzeźbami i wyrzeźbionym w nim tronem oraz szereg mniejszych, obrobionych kamieni rozstawionych wkoło (przypuszczalnie wyrocznia lub obserwatorium astronomiczne). Z rzemiosła artyst. rozwinęło się garncarstwo, wyrób przedmiotów ze skóry i instrumentów muzycznych, a zwł. złotnictwo.
Świątynie Inków były pełne złotych przedmiotów: ogromne tarcze Słońca i Księżyca, ozdobione złotymi wyrobami mumie władców, ogrody z roślinami i zwierzętami ze złota. Z wyrobów Inków zachowały się nieliczne przedmioty, większość po zrabowaniu ich przez Hiszpanów została (na miejscu lub w Hiszpanii) przetopiona na monety lub przerobiona na biżuterię lub przedmioty służące kultowi katolickiemu. Również większość budowli zniszczono, a kamień posłużył do wznoszenia nowych kościołów i hiszp. pałaców lub domów.
- PREKOLUMBIJSKA SZTUKA, sztuka ludów zamieszkujących...
- CUZCO, Cusco
- MACHU PICCHU, dawne miasto i forteca...