Bohaterka powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego) "Pożegnanie jesieni".
Wcielenie kobiecości zmysłowej, demonicznej i całkowicie amoralnej. Córka bajecznie bogatego Żyda finansisty, Belzebuba (!) Bertza, narzeczona perskiego księcia Prepudrecha (który w pełnym brzmieniu nazwiska też ma imię diabła: Beliala), szukająca mocnych wrażeń, bo życie zbyt ją rozpieszczało. Eksperymentuje nie tylko w dziedzinie seksu (z narzeczonym oraz uwodzonym Atanazym ➞ Bazakbalem), ale i religii.
Chce przejść na katolicyzm, wychwala buddyzm, usiłuje popełnić samobójstwo, grzecznie się spowiada i przyjmuje chrzest. Zaprzyjaźniona z Zosią ➞ Osłobędzką w dniu swojego - i jej - ślubu, zdradza męża z małżonkiem Zosi, Atanazym, a następnie kontynuuje romans z Bazakbalem. Po samobójczej śmierci Zosi, wywołanej niespodziewanym widokiem miłosnych szałów męża i Heli, i po aresztowaniu Prepudrecha, który też źle zniósł eksperymenty żony, Hela Bertz wyjeżdża w egzotyczną podróż z Atanazym, usiłując nieustannie rozszerzać pole swych doświadczeń, między innymi o kontakty z lesbijkami i dziećmi płci obojga.
Po ucieczce Bazakbala Hela, teraz już buddystka, wraca również do kraju i zostaje kochanką dyktatora kraju, Sajetana ➞ Tempe, który jednak szybko nudzi się "dziwaczną" partnerką. W końcu Hela wraca do małżonka, perskiego księcia, i razem z nim wyjeżdża na placówkę dyplomatyczną do Teheranu. Jako czarująca ambasadorowa organizuje przewrót, doprowadza do obwołania Prepudrecha cesarzem Persji i oddaje się urokom władzy. Postać Heli Bertz kreowała w filmie M. Terlińskiego (1990 r.) Maria Pakulnis.