Jeden z głównych bohaterów powieści Władysława S. Reymonta "Chłopi".
Ojciec Antka Boryny, teść Hanki, najbogatszy gospodarz w Lipcach, lokalny autorytet i przywódca, dwukrotny wdowiec. Po raz trzeci żeni się z dużo młodszą i niezwykle urodziwą Jagną Paczesiówną. Małżeństwo to jednak nie należy do udanych. Jest ono dla Macieja źródłem upokorzeń, wstydu oraz przyczyną rodzinnego dramatu.
Boryna bardzo szybko odkrywa romans żony ze swym synem Antkiem. W pewnym momencie próbuje nawet zabić kochanków. Macieja Borynę cechują: pracowitość, gospodarność, krzepa, odwaga, ambicja, zaciętość, chciwość ziemi, apodyktyczność, bezwzględność (granicząca chwilami z okrucieństwem). Boryna pozostaje nieczuły na ludzkie nieszczęścia, uważając je za przeznaczenie. Z pogardą traktuje najbiedniejszych i służbę, niewłaściwie odnosi się do komornic.
W konflikcie dwór-lipeccy chłopi opowiada się po stronie wiejskiej gromady. W czasie bitwy o las zostaje ciężko ranny, wiosną zaś umiera. Przed śmiercią (półprzytomny, boso i w koszuli) wychodzi w pole, aby zasiać ziemię. Akt ten symbolizuje wrodzone przywiązanie chłopa do roli, godność włościańskiego stanu. Opis zgonu Boryny stanowi jeden z najpiękniejszych fragmentów powieści:
Boryna naraz przyklęknął na zagonie i jął w nastawioną koszulę nabierać ziemi, niby z tego wora zboże naszykowane do siewu, aż nagarnąwszy tyla, iż się ledwie podźwignął, przeżegnał się, spróbował rozmachu i począł obsiewać... [...] I tak przechodził czas, a on siał niezmordowanie, przystając jeno niekiedy, bych odpocząć i kości rozciągnąć, i znowu się brał do tej płonej pracy, do tego trudu na nic, do tych zbędnych zabiegów. [...] Zmartwiał naraz, wszystko przycichło i stanęło w miejscu, błyskawica otworzyła mu oczy z pomroki śmiertelnej, niebo się rozwarło przed nim, a tam w jasnościach oślepiających Bóg Ociec, siedzący na tronie ze snopów, wyciąga ku niemu ręce i rzecze dobrotliwie: - Pódziże, duszko człowiecza, do mnie. Pódziże, utrudzony parobku...
W ekranizacji Chłopów dokonanej w 1973 r. przez Jana Rybkowskiego rolę Macieja kreował Władysław Hańcza.