Bohaterka powieści "Ogniem i mieczem" i "Potop" Henryka Sienkiewicza, tworzących wraz z powieścią "Pan Wołodyjowski" (1888) cykl powieściowy zwany Trylogią.
Sierota, panna respektowa księżnej Gryzeldy Wiśniowieckiej, kokietka, do wielbicieli której należą m.in. Skrzetuski, Podbipieta i Wołodyjowski. Przed wyprawą na wojnę polsko-kozacką Podbipięta otrzymuje od Anusi szarfę. Zgodnie z zapisem rycerza, po jego śmierci pod Zbarażem staje się spadkobierczynią majątku Podbipiętów na Litwie.
Uroda przysparza bohaterce nie tylko popularności wśród kawalerów, ale i kłopotów. W Potopie dzięki interwencji Kmicica zostaje uratowana z rąk nastającego na jej cześć Sobiepana Zamoyskiego, brata księżnej Gryzeldy. Wraz z Oleńką Billewiczówną trafia na dwór Bogusława Radziwiłła w Taurogach. Odrzuca oświadczyny zausznika książęcego, Sakowicza i w towarzystwie Oleńki ucieka do Wodoktów. Zaręcza się z Wołodyjowskim, lecz umiera w Częstochowie, w drodze na ślub.