Reklama

​Diego

Bohater parabolicznej powieści Jerzego Andrzejewskiego Ciemności kryją ziemię.

Młody mnich należący do zakonu św. Dominika, niski i drobny, o ciemnej, jeszcze chłopięcej twarzy. Jego świeckie nazwisko brzmi Manente. Fray (brat) Diego swoje zakonne powołanie wypełnia w hiszpańskim miasteczku Villa-Real w ostatnich latach XV wieku, czyli w okresie najsilniejszego natężenia doktrynalnego terroru Wielkiej Inkwizycji, na czele której stał ➞ Torquemada. Młodziutkiemu zakonnikowi nie podoba się idea Kościoła Wojującego. Mówi o tym otwarcie podczas rozmowy z Torquemadą, nie rozpoznając w nim zrazu Wielkiego Inkwizytora. Rozpoznawszy zaś, zamierza się w niego ciężkim świecznikiem. 

Reklama

Torquemada, jak przystało na wytrawnego manipulatora, tak kieruje rozmową, że incydent kończy się wspólną modlitwą. Diego, obdarzony gorącą wiarą niewinnego serca, okazuje się szczególnie podatny na wpływ despotycznej doktryny. Początkowe oburzenie Diega na następstwa inkwizycji stopniowo przeradza się w rosnące oddanie jej celom. Diego "traci siebie", przestaje słyszeć swój głos wewnętrzny, zamienia się w ślepego wykonawcę woli inkwizytora. Jako sekretarz osobisty Torquemady uczestniczy w tajnych naradach, poznaje smak władzy. Bez emocji patrzy na płonące stosy, sam zaczyna oskarżać ludzi (denuncjuje swe- go dawnego kolegę zakonnego, który był kiedyś świadkiem jego ideowych rozterek). 

Pnąc się po szczeblach kariery, zostaje sekretarzem Królewskiej Rady Inkwizycyjnej. Kiedy zaś sam Torquemada na krótko przed śmiercią budzi się z ideowego zaczadzenia, Diego buntuje się przeciwko swemu mistrzowi: w gniewie policzkuje trupa Wielkiego Inkwizytora. Wkrótce potem zostaje Inkwizytorem Saragossy, później zaś Wielkim Inkwizytorem Katolickiego Królestwa Hiszpanii. Ów proces zmiany - czy może nawet: wymiany - osobowości jest kluczowym zagadnieniem w powieści. Losy Diega stanowią ilustrację tezy, iż istotą każdego systemu, który łamie ludzkie dusze, jest wykorzystywanie pokusy tkwiącej niemal w każdym człowieku, pokusy oddania się jakiejś idei - aż do wyrzeczenia się samego siebie.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama