bohaterka powieści historycznej Stara baśń Józefa Ignacego Kraszewskiego Córka kmiecia Wisza, posiadająca dar przepowiadania przyszłości - zapowiada m.in. nieszczęścia, które nawiedzą ziemię nadgoplańską. Układa i śpiewa pieśni. Nie przyjmuje od Henga, handlarza cudzoziemca, pierścienia ofiarowanego jej w zamian za gościnę. Niedługo potem wysłuchuje od Gerdy opowieści o postępkach Popiela. Po śmierci ojca odrzuca propozycję małżeństwa, złożoną jej przez Domana - zamiast zamążpójścia wybiera służbę bogom. Mimo ostrzeżenia wiedźmy Jaruhy bierze udziałem w święcie Kupały i zostaje porwana przez Domana. W czasie podróży rani porywacza jego mieczem i ucieka. W obawie przed zemstą porzuca rodzinne strony i chroni się w świątyni bogini Nii na ostrowiu lednickim.
Prosi Wizuna o przyjęcie do chramu i zostaje kapłanką bogini Nii. Przepowiada Popielowi przyszłość: krew, trupy, ogień, spalenie grodu i wojnę domową. Ujrzawszy u wejścia do chramu Domana, mdleje. Po odzyskaniu przytomności nie godzi się na opuszczenie chramu. Niedługo potem podejmuje się opieki nad Domanem, rannym podczas napadu Pomorców na chatę Mirszy. Pod wpływem Jaruhy, od której wysłuchuje baśni o królewnie usiłującej uciec przed przeznaczeniem, zaczyna myśleć o Domanie jako o mężczyźnie przeznaczonym jej na męża. Po nastaniu pokoju Doman przypływa na wyspę, porywa dziewczynę do czółna i uwozi do chaty Wiszów.
Wkrótce bohaterowie biorą ślub. W ekranizacji powieści zatytułowanej Kiedy słońce było bogiem (reżyseria Jerzy Hoffman, 2003) postać Dziwy zagrała Marina Andrejewna Aleksandrowa.