Bohater tytułowy powieści Ericha Kástnera Emil i detektywi.
Ubogi nastolatek z prowincji, jadący sam do rodziny w Berlinie, zostaje w pociągu okradziony z pieniędzy. Natychmiast ruszył w pogoń za złodziejem wspomagany przez grupę chłopaków, pomagających mu nie zginąć w wielkomiejskim środowisku. Pościg kończy się sukcesem, a wspólna akcja cementuje grupę w grono przyjaciół.
Powieść, nowatorska formalnie i pisana nowoczesnym - jak na literaturę dla młodzieży - językiem, szybko zdobyła międzynarodowe powodzenie: pierwszy przekład polski ukazał się w 1933 r., 3 lata wcześniej została w Niemczech zekranizowana.