Tytułowy bohater powieści odcinkowej Marcela Allaina i Pierre’a Souvestre’a Fantomas (ukazywała się w latach 1911-14 i liczy łącznie ok. 10 tys. stron).
Niezwykle inteligentny i sprytny przestępca łamiący prawo nie dla zysku (lub z innych niskich pobudek), lecz z buntu przeciw społeczeństwu i jego zakłamaniu; co chwila wywodzi w pole ścigającego go inspektora Juve, dzięki mistrzowskiej charakteryzacji przybierając coraz to inną postać.
Pierwszy bodaj w historii literatury przestępca, który na taką skalę posługiwał się najnowszymi wynalazkami. Postać inspirowana Arsenem Lupin (choć Lupin nigdy nie dopuścił się zabójstwa); z kolei Fantomas zainspirował twórców Supermana. Przygody Fantomasa wielokrotnie filmowano (po raz pierwszy w r. 1913), a do najgłośniejszych odtwórców jego roli należą René Navarre i Jean Marais.