Postać z Iliady Homera.
Filoktet posiadacz łuku Heraklesa, brał od początku udział w wyprawie na Troję, został porzucony na wyspie Lemnos przez płynących pod Troję Greków, kie- dy został ukąszony przez węża, na którego przypadkowo nastąpił, a jego jęki i narzekania, podobnie jak wydobywający się z rany smród, czynią jego towarzystwo nieznośnym dla pozostałych uczestników wyprawy.
Tytułowy bohater dramatów Ajschylosa, Sofoklesa (jedyny zachowany) i Eurypidesa; porównaniu tych tragedii poświęcił osobną mowę Dion z Prusy (II w. n.e.), uzupełniając ją później mową Filoktet. W literaturze nowoczesnej postać Filokteta pojawia się m.in. w opowieści dialogowej Filoktet albo traktat o trzech rodzajach cnoty A. Gide’a (1899).