Reklama

​Fryderyk

Główna postać powieści Witolda Gombrowicza Pornografia.

Mężczyzna w średnim wieku,  czarniawy i suchy, z nosem orlim. Razem z Witoldem (narratorem powieści, której akcja rozgrywa się na Sandomierszczyźnie podczas II wojny światowej) przyjeżdża w gościnę do ziemiańskiego  dworku Hipolita S. w Bodzechowie pod Ostrowcem. Fryderyka szybko zaczyna nużyć idylliczna strona ziemiańskiej rzeczywistości, z jej regularnymi posiłkami, sjestami i niedzielnymi wyjazdami do kościoła. Czuje, że w takim trybie życia  kryje się coś ograniczającego jego osobowość. Jego uwagę przykuwa para szesnastolatków - Henia  i  Karol. 

Reklama

Fryderyk snuje misterną intrygę, chcąc  Henię,   córkę   gospodarza,  zaręczoną ze statecznym ziemianinem Wacławem,  pchnąć  w   ramiona  Karola. Z pomocą przychodzi mu zdarzenie w sąsiednim dworku, gdzie z ręki wiejskiego chłopaka Józka ginie w tajemniczych okolicznościach matka Wacława, Amelia. Zbrodnia osłabia panujące zasady tradycyjnej obyczajowości, której idealnym wcieleniem była nieboszczka. Wkrótce potem pojawia się w majątku Hipolita S. legendarny bohater AK, Siemian, który z powodu załamania nerwowego stał się niebezpieczny dla organizacji i musi zostać  zlikwidowany. Fryderyk z zadowoleniem zauważa, że młodzi są posłuszni jego woli i realizują - nie zdając sobie z tego sprawy - plan intrygi. Również Wacław zaczyna prze- czuwać zamiary wyrachowanego manipulatora. Finał zdarzeń kłóci się jednak z zamierzeniami Fryderyka. 

Na końcowych stronach powieści padają trzy trupy. Z zastawionej przez Fryderyka psychologicznej pułapki jedynym wyjściem dla Wacława staje się rola zabójcy Siemiana i zarazem ofiary Karola. Sam Fryderyk zamyka serię morderstw, zarzynając w komórce Józka. Za misterną intrygą Fryderyka, wyglądającą na pierwszy rzut oka na kapryśną i pozbawioną głębszego znaczenia, kryje się w istocie zasadniczy motyw powieści: jak to się dzieje, że nieważne przeobraża się w ważne? Z pozoru nic nieznaczące epizody, jak rozdeptanie glisty czy podwinięcie nogawki, stopniowo nabierają znaczenia i urastają do rangi symboli, rzucających światło na sens poczynań Fryderyka. W ekranizacji Pornografii (reż. J.J. Kolski, 2003) rolę Fryderyka zagrał K. Majchrzak.

 

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama