Reklama

Gołąbek Andrzej

Postać z powieści Jarosława Iwaszkiewicza Sława i chwała.

Syn cukiernika Franciszka i Aleksandry Gołąbków. Młodzieniec, którym kieruje faustyczna żądza poznania i zrozumienia świata, realizujący swoje życie w działaniu. Sam nazywa siebie imieniem bohatera Goethego: Jestem Faustem - powiada. - Zawarłem pakt z diabłem.  Znamiona paktu nosi umowa, jaką Andrzej zawiera z Januszem Myszyńskim w 1939 roku: kiedy w obliczu klęski wrześniowej namawia Myszyńskiego do czynu, ten czyni go swoim plenipotentem w działaniu.

Reklama

Tragizm losu Andrzeja polega na tym, że on, który pragnie odnaleźć w sobie świadomość własnego człowieczeństwa, przeżywa dramat jego utraty, wymuszonej przez warunki historyczne, w których jedyną formą wypowiedzenia siebie stała się walka. Płynąc statkiem do Puław, gdzie wykona wyrok na zdrajcy (i znienawidzonym wuju) Walerku, spotyka tajemniczego pasażera.

Nie wiadomo, kim jest człowiek kryjący się pod osłoną nocy. Czy to Władek Gołąbek, brat Franciszka, czy ucieleśnienie własnych myśli i uczuć Andrzeja? Scena na statku nosi wszelkie znamiona spotkania z diabłem. Oto przyszedł czas, aby wywiązać się z umowy. Andrzej przyjął od Janusza jego możność działania, a w warunkach wojny działanie oznacza zabijanie.

Dokonane przez Andrzeja zabójstwo Walerka, a potem kolejne - Marysi, konfidentki gestapo i kochanki Andrzeja - jest już tylko konsekwencją uczynionego wyboru. Andrzej, podobnie jak idący do powstania warszawskiego jego rówieśnicy, ma świadomość daremności własnych poczynań: My zostawimy po sobie materialny ślad zniszczonego miasta.To wszystko.

Do swojego pierwszego i ostatniego szturmu idzie z przeświadczeniem, że jego życie jest nie do naprawienia, ponieważ nawet gdyby ocalał, nie mógłby pogodzić się z takim światem. Ginie w powstaniu w wieku dwudziestu trzech lat. Jego postać jest w powieści wyrazem radykalnie antywojennej filozofii Iwaszkiewicza.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama