Główny bohater i narrator większej części opowiadania Aleksandra Puszkina Córka kapitana.
Piotr, młody, zamożny, słabo wykształcony i naiwny młodzieniec, od początku swego samodzielnego życia zdaje się kierować zasadą: Strzeż honoru od młodu (motto utworu). Wysłany przez ojca, aby podjąć służbę wojskową, spotyka w stepie, w czasie burzy śnieżnej, zmarzniętego chłopa, którego częstuje szklanką wódki i ofiarowuje mu futrzany kubrak. Pierwsza placówka rozczarowuje Griniowa: jest to wiejska osada, oddalona od wszelkich osiedli i szumnie nazwana twierdzą.
Ale Piotr wkrótce zakochuje się w córce kapitana, swego dowódcy, pięknej i niewinnej Maszy Mironowej. Pragnie się żenić, jednak nie dostaje od rodziców zgody na ślub. Okazuje się, że przeciw niemu i dziewczynie prowadzi nieustanne intrygi Szwabrin, oficer i kolega Griniowa, którego zaloty córka kapitana odtrąciła. Tymczasem na Ukrainie wybucha pod wodzą Pugaczowa kozackie powstanie, szybko zamieniające się w wojnę chłopską.
Kiepsko uzbrojona twierdza niemal natychmiast pada łupem oddziałów Pugaczowa, a Szwabrin przechodzi na stronę zwycięzcy. Zapada wyrok śmierci na oficerów; jako pierwszy zostaje powieszony Kiedy jednak przed Pugaczowem staje Griniow, krwawy buntownik rozpoznaje w nim młodzieńca, który w ludzkim odruchu wspomógł go - bezimiennego chłopa - w czasie burzy śnieżnej. Puszcza Piotra wolno, choć młody szlachcic deklaruje, że pozostanie wierny swojej oficerskiej przysiędze.
Griniow znów walczy przeciw oddziałom Pugaczowa, dopóki nie dociera do niego list zrozpaczonej Maszy. Udręczona, ciężko chora po kaźni rodziców dziewczyna wpadła w ręce Szwabrina, jest więziona i zmuszana do małżeństwa. Piotr wyrusza na ratunek ukochanej - i znów wpada w ręce Pugaczowa. Watażka jest jednak konsekwentny w swej wspaniałomyślności: pomaga uwolnić Maszę, karze Szwabrina i darowuje młodym wolność.
Griniow odsyła narzeczoną do swego rodzinnego domu, a sam walczy nadal przeciw buntownikom. W końcu powstanie zostaje stłumione. Wtedy jednak zdradziecki Szwabrin oskarża Piotra o tajemną współpracę z Pugaczowem. Od skazującego wyroku ratuje dopiero bohatera szczere zeznanie złożone przez jego dzielną narzeczoną, córkę kapitana, przed samą carycą Katarzyną.
Opowiadanie o Piotrze Griniowie było dla H. Sienkiewicza jedną z inspiracji przy tworzeniu Ogniem i mieczem.