Bohater powieści Jarosława Iwaszkiewicza "Czerwone tarcze".
Postać historyczna, syn Bolesława Krzywoustego. W powieści młody książę, inteligentny i obyty w świecie (wędrówki po Europie, wyprawa do Ziemi Świętej), pragnie państwa polskiego silnego i zjednoczonego - pomimo podziału dzielnicowego, dokonanego przez ojca. Jest jednak zbyt trzeźwo myślącym człowiekiem, by nie dostrzec, że aktualnie w ojczyźnie nie ma nikogo, kto byłby zdolny przywrócić jedność królestwu.
Uosobieniem władcy silnego i niezależnego jest dla Henryka Bolesław Śmiały, a wydobytą z jego grobu koronę traktuje jak relikwię. W imię swych przekonań wspiera brata, Bolesława Kędzierzawego, który jednak nie ma cech niezbędnych do realizacji ambitnych planów. Ale kiedy cesarz Niemiec, Fryderyk Barbarossa, ofiarowuje Henrykowi koronę Polski, ten uświadamia sobie, że stanął przed konfliktem tragicznym: przejmując władzę może stworzyć wielkie państwo, należące do ścisłej europejskiej wspólnoty, ale uzależni je od Niemiec.
Po nocy dramatycznych rozterek topi koronę Bolesława Śmiałego, a sam zadawala się rolą skromnego księcia dzielnicowego w mało znaczącym, rozbitym kraju.