Mitologiczny bohater grecki.
Heros, syn Zeusa i Alkmeny; z woli Hery poddany rozkazom władcy Myken, Eurysteusza, wykonał dla niego 12 prac (pokonanie lwa nemejskiego, byka kreteńskiego, dzika erymantejskiego, ptaków stymfalijskich, hydry lernejskiej, schwytanie łani cyrenajskiej, uprowadzenie stad Geriona, koni Diomedesa, zdobycie pasa królowej Amazonek, złotych jabłek Hesperyd, oczyszczenie stajni Augiasza, wyprowadzenie z podziemi Cerbera); żonaty z Megarą, w ataku szału zamordował ją samą i zrodzone z tego związku dzieci (na ogół przyjmuje się, że właśnie dlatego zmuszony był wykonać 12 prac); wyprowadził z podziemi Tezeusza i Pejritoosa, pokonał władcę Troi, Laomedonta, stoczył walkę z plemieniem Centaurów, spędził rok w służbie królowej Omfale; żonaty z Dejanirą zginął z ręki tej ostatniej, kiedy założył nasączoną jadem hydry szatę; zbudowany na górze Oetastos umierającego Heraklesa podpalił Filoktet (otrzymując w nagrodę jego łuk).
Postać Heraklesa dostarczała materii tak poetom epickim, jak i tragikom (wypadki, które doprowadziły do śmierci bohatera przedstawia w Trachinkach Sofokles, rzeź rodziny bohatera opisuje Eurypides w Heraklesie szalonym, zgon Seneka w Herkulesie na Oecie); z drugiej strony, postać Heraklesa, miłośnika wina, kobiet i jadła, bliska była również poetom komicznym (jako żarłok i pijak pojawia się u Arystofanesa w Żabach, jako żarłok i głupiec - w Ptakach; nawet w Alkestis Eurypidesa postać Heraklesa zachowuje widoczne rysy komiczne) czy satyrykom (np. u Lukiana z Samosaty w poświęconych życiu bogów dialogach).
Wreszcie, pojawia się również Herakles jako bohater moralizującej opowieści o dokonanym na rozstajnych drogach wyborze między Rozkoszą a Cnotą - motyw ten jest szczególnie częsty w przeznaczonych na użytek szkolny dramatach z okresu baroku.