Główny bohater powieści Wiesława Myśliwskiego Pałac.
W czasie wojny, gdy uciekła już cała społeczność dworska wraz z dziedzicem, a front ze wschodu jeszcze nie nad- szedł, dawny posłaniec na służbie dworskiej, a potem pasterz owiec o imieniu Jakub korzysta z okazji i wdziera się na jedną noc do pałacu. Owczarz, mimo że nosi imię Jakub, w zasadzie jest bezimienny, gdyż dziedzic obdarzał tym mianem każdego ze służby. Ta swoista anonimowość czyni go reprezentantem warstwy, z której się wywodzi. Przebywanie we wnętrzach pałacu jest na równi oswajaniem się z nową sytuacją, jak i nabieraniem nowej, pańskiej tożsamości, co idzie w parze z pozbywaniem się kompleksu i otrząsaniem się z pokory. Wcielanie się Jakuba w rolę pana ma głównie formę monologu i przebiega od imaginacyjnego odgrywania najbardziej stereotypowych sytuacji "pańskich" - polowania, uczty - do głośnego rozmyślania o pięknie i prawdzie.
Ten osobliwy teatr jednego aktora kończy ekspresja własnej osobowości, czemu służy gra na fortepianie, odbywająca się już w momencie zagłady pałacu. Jakub, stając się "panem", przeobraża się w "złego pana", który godzi się na rozpijanie poddanych i usprawiedliwia prawo pierwszej nocy. Postać Jakuba stanowi nie tylko powieściowy symbol niemożności pełnego przyswojenia sobie przez prostego chłopa wartości i cech kultury wysokiej. Skłania także do zastanowienia się nad czynnikami kształtującymi ludzką tożsamość, żąda refleksji nad zależnością między miejscem zajmowanym w hierarchii społecznej a osobowością.