Bohater tytułowy tetralogii powieściowej Tomasza Manna Józef i jego bracia.
Jego pierwowzorem jest bohater starotestamentowej opowieści o ukochanym synu Jakuba, sprzedanym przez starszych braci do Egiptu, gdzie dzięki własnej mądrości dochodzi do wielkich godności i majątku. W powieści Manna bracia także sprzedają go do Egiptu, gdzie po wielu perypetiach zdobywa wielkie wpływy dzięki umiejętności tłumaczenia snów oraz znajomości zasad gospodarowania. Staje się odpowiedzialnym administratorem, żywicielem Egipcjan i własnego ludu.