Reklama

​Karamazow Dymitr Fiodorowicz, Mitia

Jeden z głównych bohaterów powieści Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow.

Najstarszy z synów Fiodora Karamazowa, dwudziestoośmioletni były oficer, człowiek namiętny, zapalczywy i nieodpowiedzialny, ale zdolny do głębszych przeżyć. Po śmierci matki trzyletniego Mitię przygarnął zamożny i światowy wuj, który jednak nie umiał stworzyć mu domu. Dymitr nie ukończył gimnazjum, wstąpił do wojska i choć dał dowody prawdziwej odwagi, musiał jednak rozstać się z armią jako  człowiek  niezdolny  do dyscypliny. W życiu cywilnym wywołuje nadal liczne, żenujące skandale. Wbrew swojej reputacji zdobywa serce i zaręcza się z panną poważną i godną, Katarzyną Iwanowną. 

Reklama

Wkrótce sprzeniewierza pieniądze powierzone mu przez narzeczoną (faktycznie tylko pewną ich część, resztę przechowuje, by po zdobyciu brakującej sumy oddać całą kwotę, ale obrzydzenie do własnego postępku powstrzymuje go od wyjaśniania szczegółów) i zrywa zaręczyny. Przekonany, że ojciec nie rozliczył się z nim z całego spadku pozostawionego przez matkę, Mitia zjawia się w domu rodzinnym.  Ale stary  Karamazow  nie zamierza dać ani grosza pierworodnemu. Prowadzi z nim gorszące spory, doprowadza syna do furii, wylicza mu, że na swój utracjuszowski tryb życia wyciągnął po trochu całą sumę, którą miał odziedziczyć po matce. Co gorsza, Dymitr zakochuje się straceńczą miłością w miejscowej piękności, ➞ Gruszeńce, dziewczynie o kiepskiej reputacji i odkrywa, że jego głównym rywalem jest własny ojciec. 

Do miasta przybywa również dawna narzeczona Mitii, ciągle kochająca go Katarzyna. Aby choć trochę wyplątać się z tej matni Dymitr musi zdobyć trzy tysiące rubli, niezbędne do wyrównania długu wobec  Katarzyny.  Ale  pieniądze  ma ojciec (i właśnie taką sumę chce ofiarować Gruszeńce za miłosną noc). Wyczerpawszy wszystkie możliwości (łącznie z pobiciem ojca) zdobycia niezbędnej sumy, Mitia gotów jest zakraść się w nocy do domu starego Karamazowa i nawet go zamordować. Od tego zbrodniczego czynu po- wstrzymuje go stary sługa, który przy tym sam zostaje ranny, a pokrwawionego i na pół przytomnego Dymitra ma okazję zobaczyć na ulicach miasta kilka osób. 

Tymczasem on sam przekonuje się, że Gruszeńka nie dała się zwabić jego podłemu ojcu, tylko wyjechała z miasta  ze  swym dawnym uwodzicielem w naiwnym przekonaniu, że doczekała się odrodzenia pierwszej, prawdziwej miłości. Karamazow wyrusza jej śladem i odnajduje dziewczynę głęboko rozczarowaną, a nawet upokorzoną traktowaniem przez dawnego kochanka. W tej sytuacji Mitia nie waha się, by skorzystać z resztek fortuny Katarzyny Iwanowny. Jego postępowanie przekonuje Gruszeńkę ("upadłą" , ale przecież wrażliwą i czułą młodą kobietą) o autentyczności uczuć nieobliczalnego wielbiciela. 

Dymitr zdobywa jej wzajemność, ale wtedy zjawia się policja, by go aresztować: Fiodor Karamazow został zamordowany, w okolicach domu zabitego widziano awanturującego się i pokrwawionego Mitię, staremu zrabowano trzy tysiące rubli, a jego syn teraz hojnie płaci wszystkie rachunki. Przeciw Mitii zeznaje nawet jego dawna narzeczona. Jedyną nadzieją na uniknięcie dwudziestu lat katorgi wydaje się tylko ucieczka do Ameryki, którą oskarżonemu i jego ukochanej próbują zorganizować przyrodni bracia, Iwan i Aleksy, a nawet Katarzyna Iwanowna. W amerykańskiej ekranizacji powieści (reż. Richard Brooks, 1958 r.) rolę Dymitra grał Yul Brynner, w rosyjskiej (reż. Iwan Pyriew, 1968 r.) Michał Uljanow.


Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama