Reklama

Lis Przechera

Bohater bajek ludowych, tytułowy bohater poematu heroikomicznego Johanna Wolfganga Goethego.

Postać  podstępnego,  chytrego  oszusta i złodziejaszka, fałszywego pochlebcy, obecna jest zarówno w przekazach ludowych, jak i w literaturze od czasów starożytnych, m.in. w greckich bajkach Ezopa i łacińskich Fedrusa. Do naszych czasów zachowały się średniowieczne łacińskie poematy,  m.in.  Ecbasis  capitivi  (Ucieczka  więźnia,  XI  w.),  Isengrimus (XII w.) prawdopodobnie autorstwa Flamandczyka Nivarda z Gandawy.

Reklama

Bohaterami tego ostatniego utworu są tytułowy wilk i chytry lis Reineke, podobnie jak francuskiej  epopei Roman de  Renard (koniec XII w.), flamandzkiego poematu Wilhelma i Aernouta Van den Vos Reinaerde. Wersja w języku dolnoniemieckim Reinke de Vos (1498 r.), przełożona w 1752 r. na   górnoniemiecki przez Johanna Christopha Gottscheda Reineke der Fuchs posłużyła Goethemu jako kanwa poematu.

Lis Przechera, dworzanin Króla Lwa, dzięki sprytowi, pochlebstwu i intrygom zyskuje szczególne łaski władcy. Jednak zazdrośni i oszukani przez niego inni dworacy starają się za wszelką cenę postawić go przed sądem i ukarać za wyrządzone im krzywdy. Po wielu staraniach w końcu Lis staje przed trybunałem. Po wysłuchaniu skarg Król Lew wydał na Lisa wyrok śmierci.

W ostatnim słowie skazaniec, wyrażając skruchę, jednocześnie opowiada o spisku, jaki zawiązali przeciw władcy jego dworzanie - Wilk i Niedźwiedź. Lew uwalnia Lisa, a  osadza w areszcie swoich rzekomych wrogów. Lis staje się najbardziej zaufanym doradcą władcy. Wprawdzie Goethe pisał, że niewiele zmienił w swojej wersji w stosunku do spisanej przez Gottscheda, jednak wyraźnie widać, że sylwetki bohaterów zyskały cechy indywidualne, są bardziej skomplikowane psychologicznie i bardziej śmieszą - nadana przez Goethego forma poematu pisanego heksametrem stwarza  kontrast  pomiędzy    formą a przedmiotem opisu.

W latach 1927-30 pełnometrażowy film animowany pt. Opowieść o Lisie, oparty na motywach poematu Goethego, zrealizował Władysław Starewicz, Polak działający w Moskwie i w Paryżu, pionier filmu animowanego. Premiera odbyła się w 1937 r. w  Berlinie.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama