Tytułowa bohaterka poematu Rusłan i Ludmiła Aleksandra Puszkina.
Ludmiła jest córką Włodzimierza Światosławowicza, księcia kijowskiego. Zakochana z wzajemnością w Rusłanie chce go poślubić. W dniu ceremonii zostaje uprowadzona przez czarownika Czarnomora i uwięziona na szczycie wysokiej góry. Porwana Ludmiła opiera się pokusom Czarnomora i z utęsknieniem rozmyśla o Rusłanie. Czarnomor zsyła na uprowadzoną czarodziejski sen.
Uśpioną porywa z rąk czarnoksiężnika Farlaf, jeden z trzech rycerzy, którzy oprócz jej narzeczonego Rusłana udali się na poszukiwanie dziewczyny. Zgodnie z wolą ojca, który na wieść o zniknięciu córki obiecał śmiałkowi oddać jej rękę, ma zostać mężem Ludmiły. W ostatnim momencie przybywa jednak ukochany - pokonuje rywala, zdejmuje czar z Ludmiły i kochankowie mogą się połączyć węzłem małżeńskim.
Na podstawie poematu Michaił Glinka napisał operę (1841). W 1913 r. w Moskwie Władysław Starewicz zrealizował film animowany o Rusłanie i Ludmile. Pierwszy film fabularny o nich nakręcił w 1938 r. Ivan Nikiczenko, a rolę Ludmiły zagrała Ludmiła Głazowa, w ekranizacji Aleksandra Ptuszko z 1972 r. - Natalia Pietrowa.