Tytułowy bohater opowiadania Gustawa Morcinka "Łysek z pokładu Idy".
Koń pociągowy, który po wielu latach pracy w kopalni pod ziemią, ma wrócić na powierzchnię na końską "emeryturę". Okazuje się to jednak niemożliwe, gdyż wskutek swej naturalnej tektoniki strop uległ obniżeniu. Dopiero gdy Łysek ratuje życie opiekującemu się nim na co dzień górnikowi Kubotowi, zapada decyzja o sfinansowaniu kosztownego podniesienia stropu, co umożliwia wydobycie Łyska na powierzchnię.