Bohater powieści Güntera Grassa "Blaszany bębenek".
Jego dzieje trudno zrekonstruować, bowiem Grass stosuje w narracji techniki celowego zwodzenia czytelnika, podsuwania fałszywych tropów biograficznych, mnożenia rodzinnych związków. Tajemniczość jest jednym z życiowych atutów Oskara: niczego nie wie do końca, a nawet nie stara się dowiedzieć. Gdzieś na początku XX wieku, ukrywający się przed policją na kartoflisku koło Gdańska Kaszub Józef Poljaczek znajduje schronienie pod czterema spódnicami niejakiej Anny. Schronienie jest na tyle bezpieczne, że w wyniku desperacji Józefa i braku oporów Anny przychodzi na świat matka Oskara, Agnieszka.
Poślubiwszy gdańskiego sklepikarza, z pochodzenia Nadreńczyka, Alfreda Matzeratha, rodzi syna, jednak nigdy do końca powieści nie jesteśmy pewni, czy biologicznym ojcem chłopca, któremu dano na imię Oskar, jest właśnie Alfred, czy też Kaszub, Jan Broński (Oskar w pewnym momencie używa obu nazwisk), przyjaciel domu Matzerathów. Oskar rodzi się w 1923 r. i od początku obdarzony jest niezwykłymi umiejętnościami: doskonale rozumie wszystko, co się wokół niego dzieje i co mówią dorośli. Nie chce tylko po prostu włączać się do rozmowy.
Mając trzy lata dostaje od matki blaszany bębenek, z którym zrośnie się na stałe i w najbardziej nieoczekiwanych momentach będzie na nim bębnił, doprowadzając otoczenie do szału. W dniu swoich urodzin spada ze schodów do piwnicy i ten upadek ma być wytłumaczeniem dla rodziny, dlaczego przestaje rosnąć: przez długie lata życia zachowuje wzrost trzylatka (przy umyśle dorosłego). Traktowany przez otoczenie jak przygłup, obcy i "inny" przejawia także niezwykłe umiejętności: jest w stanie niespotykanie silnym, wysokim i przenikliwym głosem powodować pękanie szkła: żarówek, naczyń, szyb okiennych i wystawowych (rozbija w ten sposób m.in. wszystkie okna Teatru Miejskiego), co nazywa "rozśpiewywaniem szkła".
Uczy się samodzielnie, czytając m.in. Powinowactwa z wyboru Goethego oraz sławną przed wojną książkę René Fülop Millera Święty demon. Rasputin i kobiety. Są lata 30. XX wieku i Gdańsk stopniowo "brunatnieje": jego prawny ojciec A. Matzerath coraz częściej paraduje w mundurze NSDAP i uczestniczy w wiecach partyjnych; Oskar nie cierpi nazistów i pewnego razu rozbija jedno z ich zgromadzeń - bębniąc przeraźliwie, zmusza orkiestrę, by zamiast wojskowych marszów, grała muzykę taneczną. Drąc się niemiłosiernie, rozbija szyby wystawowe, "kusząc" w ten sposób pozornie przyzwoitych mieszczan do pospolitych kradzieży. Około 1937 r. umiera matka Oskara, zaś jego ojciec, Alfred, zabiera się do uwodzenia Marii, sprzedawczyni we własnym sklepie. Nie wie wszakże, że o względy kobiety zabiega także, z powodzeniem, Oskar.
Maria zostaje macochą Oskara, jednak ich związek trwa. On sam, na samym początku wojny przypadkowo znajduje się wraz z biologicznym ojcem, Brońskim, w budynku Poczty Gdańskiej; hitlerowcy, po zdobyciu gmachu, rozstrzeliwują jego obrońców, w tym również Brońskiego. Odtąd losy Oskara wiążą się z wielką historią okupowanej przez nazistów Europy; poznany przypadkiem karzeł proponuje mu wstąpienie do cyrku liliputów Bebry występującego dla żołnierzy w Niemczech i Francji. Około 1942 r. rodzi się mu syn, Kurt, jednak podobnie jak w jego własnym przypadku nie do końca wiadomo, czy Oskar jest jego ojcem biologicznym.
Po powrocie do Gdańska Oskar doznaje w kościele p.w. Serca Jezusowego (nota bene w kościele tym został ochrzczony sam Grass) osobliwego widzenia: Chrystus z gipsowego posągu gra na jego bębenku i wyraża wolę, by Oskar podjął się misji wobec ludzkości. Na znak przymierza Oskar odłamuje mu gipsowy palec u nogi. Odtąd Oskar staje się przywódcą bandy "Wyciskaczy", przejmując władzę od niejakiego Störterbekera (głównie dlatego, że udaje mu się wmówić wyrostkom, że jest Jezusem). Banda zajmuje się rabunkami broni, dokumentów urzędowych, a nawet morderstwami na najbardziej znienawidzonych szefach cywilnych służb. "Wyciskacze" stanowczo zaprzeczają kontaktom z jakimikolwiek zbrojnymi organizacjami, z komunistami, polską partyzantką i członkami spisku na życie Hitlera z lipca 1944 r. Są niebezpiecznymi anarchistami i jako tacy muszą kryć się przed gestapo; śledzenie i poszukiwanie przez policję nie przeszkadza im jednak w zorganizowaniu niszczycielskiej, obrazoburczej "mszy" w kościele p.w. Serca Jezusowego.
Zostają w końcu zdemaskowani, policja likwiduje bandę - jest jednak początek 1945 r. i Rosjanie zdobywają Gdańsk. Ojciec Oskara usiłuje połknąć odznakę NSDAP, jednak dusi się nią i umiera. W czasie pogrzebu Oskar zostaje trafiony w głowę kamieniem rzuconym przez Kurta i nieoczekiwanie zaczyna rosnąć. Wraz z dużą grupą gdańszczan trafia do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech i odtąd rozpoczyna dorosłe życie w Düsseldorfie. Zajmuje się kamieniarką i choć dalej rośnie - jego ciało jest na tyle fascynujące w swej pokraczności, że może zarabiać jako model w Akademii Sztuk Pięknych.
Jako wprawny w grze na bębenku najmuje się do pracy w knajpianej kapeli tanecznej u niejakiego Schmuha (w jego lokalu nieskorzy do płaczu goście są skłaniani do wylewania łez za pomocą krojonej w dużych ilościach cebuli) i odnosi taki sukces, że w końcu staje się cenionym jazzmanem i nagrywa kilka płyt. Powodzenie i zdobywanie pieniędzy przerywa nieoczekiwany incydent: pies przynosi Oskarowi obcięty palec kobiecy z kilkoma pierścionkami. Kobieta została wcześniej zamordowana, a że Oskar postanawia palec przechowywać w zamkniętym słoiku i fakt ten zostaje odkryty - policja podejrzewa Mazeratha o zbrodnię ze szczególnym okrucieństwem. Oskar próbuje się tłumaczyć, jednak nikt nie daje mu wiary; po aresztowaniu zostaje zamknięty w zakładzie psychiatrycznym i poddany badaniom.
Ponieważ wykazuje zaburzenia osobowości - do końca życia ma pozostać w odosobnieniu. Pozwala mu to - przy pomocy pielęgniarza - spisać całą swoją niezwykłą biografię, w której raz pojawia się jako "ja", raz jako Oskar, jeszcze innym razem jako Mazerath.
Blaszany bębenek - pierwsza część tzw. Trylogii Gdańskiej - przyniósł Grassowi międzynarodową sławę, wywołując zarazem w Niemczech burzliwą debatę o rodzimej historii najnowszej, niemieckiej moralności, stosunku do rodzącego się faszyzmu, granicach oportunizmu i karierowiczostwie gdańskiego mieszczaństwa. Doskonałą adaptację filmową powieści Grassa zrealizował w 1979 r. Volker Schlöndorf; w roli Oskara wystąpił David Bennet.
Powieściowy żywot Oskara nie kończy się jednak po zamknięciu stronic Blaszanego bębenka; zgodnie ze swoją zawiłą strategią pisarską Grass każe mu ożyć w Szczurzycy (1986) i w godzinie atomowej zagłady szukać na Kaszubach schronienia pod spódnicami swej 107- letniej babki, Anny Poljaczkowej, która przed śmiercią ponownie rodzi Oskarka - podobnie jak ona całkowicie zmumifikowanego. Kiedy wojna atomowa się kończy - Oskar, jako 60-letni producent filmów wideo, świętuje wraz z Wernerem Herzogiem i Schlöndorfem swoje urodziny.