Reklama

O’Hara Scarlett Katarzyna

Główna bohaterka powieści Margaret Mitchell Przeminęło z wiatrem.

Urodziła się ok. 1845 r. w posiadłości Tara na  południu  Stanów  Zjednoczonych z matki Francuzki i ojca Irlandczyka. Po matce dziedziczy specyficzną niefrasobliwość, po ojcu nieugięty, choć wybuchowy, charakter. Poznajemy  ją niemal w przededniu wybuchu wojny secesyjnej, jak pędzi typowe dla panien w jej wieku życie, nie znając większych finansowych kłopotów. Jest to życie w kręgu tradycyjnych dla amerykańskiego Południa wartości: odnoszą się one zarówno do sfery politycznej i społecznej (choć problem czarnych niewolników zapewniających dobrobyt białym posiadaczom nie został przez autorkę  szczególnie podkreślony, o co miano do niej pretensje), jak i osobistej. 

Reklama

Natura nie obdarzyła Scarlett wielką urodą, dała jej za to żywy umysł i spryt, który pozwala jej rekompensować niedostatki wykształcenia i fakt, że przynależność do elity zawdzięcza jedynie uporowi i bezkompromisowości ojca. Skoncentrowana wyłącznie na sobie, na osiąganiu własnych celów nawet za cenę krzywdy innych ludzi - niewiele robi sobie z umizgów młodzieńców z sąsiedztwa. 

Jej serce zdobywa delikatny, wrażliwy i nieco zahukany Ashley Wilkes, który - gdy Scarlett wyznaje mu swoje uczucie po prostu ją odtrąca, a na dodatek policzku- je. Zdarzenie widzi Rett ➞ Butler - przystojny i pewny siebie mężczyzna, którego od dawna fascynuje niepohamowany temperament Scarlett; odtąd Rett stale będzie pojawiał się w jej pobliżu i wzbudzał na zmianę fale pożądania i niczym nieuzasadnionej niechęci. Ashley Wilkes poślubia tymczasem pannę Melanię Hamilton, kobietę bardziej odpowiadającą jego  własnemu  charakterowi. Przekorna i żądna zemsty Scarlett wychodzi za mąż za Karola, brata Melanii. Gdy wybucha wojna secesyjna, mężowie obu rywalek wyruszają na front. 

Karol umiera po dwóch miesiącach (nie w walce, ale na zapalenie płuc, co w Scarlett budzi niechęć),   jego   żona   jest   jednak   w ciąży i wkrótce rodzi syna, Wade’a  Hamptona i przenosi się do Atlanty. Świeżo owdowiała, pełna temperamentu kobieta, rzuca się w wir życia towarzyskiego dużego miasta, które kwitnie w nim mimo wojny. Epizodem, który ma nieco złagodzić nie najlepszy wizerunek Scarlett w tym okresie, jest jej zaangażowanie w pomoc rannym w miejscowym szpitalu. Towarzyszy jej Rett, który dzięki swojej zdystansowanej, a zarazem czułej postawie, zapewnia Scarlett nieograniczone poczucie bezpieczeństwa. Gdy wojska Północy obległy miasto,   Scarlett   w   towarzystwie Retta i Melanii wraz z jej maleńkim  dzieckiem -  wymyka się do całkowicie zrujnowanej Tary (przyjeżdża tam tuż po śmierci matki). 

 Kobieta staje przed ogromnym wyzwaniem: chce przywrócić Tarze świetność, opiekuje się dzieckiem i schorowanym ojcem. Rett zostawia ją i wraca na  wojnę -   więc ze wszystkim musi radzić sobie sama, wykazując przy tym wielką determinację i odwagę (m.in. odpiera niemal samodzielnie atak oddziału żołnierzy szturmujących majątek). Nieoczekiwanie do Tary wraca też Ashley Wilkes; stopniowo w obojgu odżywa dawne uczucie. Tym samym Melania staje się wyraźnym wrogiem Scarlett, mimo że obie tak wie- le przeszły razem w Atlancie. Właścicielka Tary popada jednak w coraz poważniejsze tarapaty finansowe i decyduje się na krok moralnie odrażający: odwiedza przebywającego w więzieniu Retta i oddaje mu się za obietnicę pożyczki 300 do- larów. Obietnica nie została zrealizowana, bowiem pozostając w więzieniu Rett nie ma dostępu do swoich zasobów finansowych. 

Scarlett nadal szuka pieniędzy i postanawia uwieść narzeczonego swojej siostry, Zueli, zamożnego Franka Kennedy’ego.  Dzięki  temu  mariażowi - i sporemu wsparciu Retta udaje się jej ostatecznie odbudować Tarę (w świeżo nabytym tartaku zatrudnia za marne gro-sze więźniów, co budzi niechęć otoczenia) i oddać się beztroskiemu życiu. Nagle okazuje się, że Frank i Ashley są członkami Ku-Klux-Klanu; w czasie jednej z akcji Klanu Frank ginie. Wtedy Scarlett ostatecznie decyduje się związać swoje życie z Rettem, jednak jest to życie pełne rywalizacji, pozbawione głębszych uczuć, na dodatek zatrute wciąż niewygasłymi wspomnieniami młodzieńczych uczuć Scarlett do Ashleya, męża Melanii. Nie zmienia tych toksycznych relacji na- wet   przyjście   na   świat   córeczki Retta i Scarlett, Bonnie. Dziecko  jednak  ginie w czasie konnej przejażdżki, umiera również Melania, z którą udało się Scarlett odbudować przyjacielskie kontakty.

Kiedy Scarlett uświadamia sobie, że prawdziwym  mężczyzną  jej  życia  był  Rett, a nie nieudacznik Ashley, którego uczucia i do którego uczucia okazały się  zaledwie młodzieńczym złudzeniem - jej mąż  odchodzi,  zniechęcony konfliktami i wieloletnią walką o miłość kobiety. Scarlett zostaje sama: odtąd jej miłością będzie zarządzanie majątkiem i wspominanie przeszłości. Postać Scarlett doczekała się wielu interpretacji: od apologetycznych, podnoszących jej  optymizm,  siłę  i  determinację w osiąganiu rozmaitych celów (spostrzegano  w niej personifikację   sławnego "American Dream") po zdecydowanie negatywne, podkreślające egoizm, cyniczne wyrachowanie w uczuciach połączone z "powojowatą" naturą, każącą jej szukać wsparcia u kolejnych partnerów, nawet za cenę obłudy. 

Podobnie też oceniano powieść Mitchell: oczekiwano od niej   rzetelnej   analizy   społeczeństwa i obyczajowości amerykańskiej -  a tego w powieści nie ma. Jest ona klasycznym romansem, a raczej melodramatem, osadzonym w dość szkicowo nakreślonych realiach amerykańskiego Południa w czasie wojny secesyjnej. Najbardziej znaną i wciąż budzącą emocje  widzów  jest  ekranizacja  Przeminęło z wiatrem dokonana w 1939 r. przez Victora Fleminga (w roli Scarlett Vivien Leigh); oblicza się, że film obejrzało od premiery ok. miliarda widzów. 

Podobnie potężne były nakłady powieści, przetłumaczonej na wszystkie główne języki świata. Spadkobiercy Mitchell próbowali wykorzystać pozostawione przez nią szkice dalszych tomów utworu, zamawiając u pisarki występującej pod pseudonimem Alexandra Ripley jego kontynuację, która ukazała się pt. Scarlett. Bohaterka Mitchell udaje się w nim do Irlandii, spotyka tam Retta Butlera. Małżonkowie godzą się ze sobą i wspólnie wracają do Ameryki.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama