Reklama

Oswald Lee Harvey

Postać historyczna (1939-63), domniemany zabójca prezydenta Johna F. Kennedy’ego pojawiający się w szeregu utworów literackich.

Oswalda wychowała matka w ubogich warunkach w nowojorskiej dzielnicy Bronx. Po odbyciu służby wojskowej na Pacyfiku prawie natychmiast wyjechał do Związku Sowieckiego, gdzie przebywał blisko trzy lata (1959-1962); władze traktowały go jednak podejrzliwie i wysłały do pracy w fabryce w Mińsku. Tam poznał swoją przyszłą żonę, Marinę, z którą wrócił do USA. Mieszkał w Dallas i Nowym Orleanie. Zaangażował się w działalność na rzecz Kuby. W kwietniu 1963 roku przeprowadził nieudany zamach na generała Edwina Walkera, znanego z poglądów rasistowskich i antykomunistycznych (sprawa została umorzona). 

Reklama

Próbował wyjechać na Kubę przez Meksyk, ale odmówiono mu wizy, więc wrócił do Dallas. W tym teksańskim mieście 22 listopada 1963 roku został zabity prezydent Kennedy. Według oficjalnego raportu komisji Warrena Oswald, który oddał strzały z okna składnicy książek, gdzie pracował, był jedynym zamachowcem; jednak wokół sprawy narosło tak wiele nigdy nie wyjaśnionych wątpliwości, że odpowiedzialność Oswalda za śmierć prezydenta pozostaje nierozstrzygnięta. Kilkadziesiąt godzin po zamachu sam Lee Harvey nie żył, zastrzelony w siedzibie policji przez Jacka Ruby’ego, właściciela podrzędnego lokalu w Dallas. Z historią Oswalda zmierzyło się dwóch wybitnych prozaików amerykańskich: Don DeLillo w powieści Libra (1988) i Norman Mailer w dokumentalnej książce  Opowieść  Oswalda (1995).

DeLillo kreśli bardzo dwuznaczny portret Lee i akcentuje jego mglistą motywację sugerując, iż udany zamach był czystym trafem. Z jednej strony bohater Libry mieni się człowiekiem idei, gotowym wiele poświęcić dla sprawy, z drugiej jest w nim ślad cwaniactwa. Oswald wini Kennedy’ego za  niesprawiedliwe represje wobec Kuby, uznając go za politycznego wroga, a jednocześnie zauważa pewne podobieństwa między sobą i prezydentem - w zainteresowaniach, życiu rodzinnym, na- wet biografiach, i pochlebia mu to. Bywa podatny na manipulacje - wedle DeLillo jego decyzja o zamachu była efektem perswazji - ale nigdy nie staje się bezwolnym wykonawcą cudzych rozkazów. Lubi przyjmować pozy; do historii przeszło wykonane niedługo przed zamachem jego zdjęcie  z  karabinem  w  jednej  ręce i komunistycznym pismem w drugiej. 

Udział w zamachu na Kennedy’ego jawi się poniekąd jako akt autokreacji Oswalda. Symbolicznym kluczem do charakteru bohatera jest jego znak zodiaku - Waga - wyeksponowany w tytule powieści. W przeciwieństwie do DeLillo, który jednoznacznie zakłada, że to nie Lee zabił Kennedy’ego, Normal Mailer w Opowieści Oswalda skłania się ku tezie, iż zważywszy na cechy charakteru i umiejętności Lee, mógł on być jedynym zamachowcem. Mailer miał dostęp do nieznanych wcześniej dokumentów białoruskiej KGB. W swojej kilkusetstronicowej książce najpierw pieczołowicie rekonstruuje pobyt Oswalda u Sowietów, a potem okres między jego powrotem do Stanów a zamachem.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama