Postać i narrator powieści Güntera Grassa Kot i mysz.
Za jego pośrednictwem poznajemy niezwykłą postać jego szkolnego kolegi i towarzysza młodzieńczych eskapad Joachima ➞ Mahlkego. O samym Pilenzu dowiadujemy się niewiele - charakteryzuje go przede wszystkim sposób opowiadania o Mahlkem, pełen nieukrywanej nim fascynacji. Ojciec Pilenza zginął na froncie, zaś matka bez zażenowania romansuje z mężczyznami goszczącymi w jej domu. Jest ministrantem w katolickim kościele u księdza Gudzewskiego, przy tej okazji spotyka się z Mahlkem. Po maturze trafia do oddziałów pomocniczych i przechodzi szkolenie w Borach Tucholskich; po wojnie sekretarz w Domu Stowarzyszeń Czeladników Katolickich.
Pilenz rzadko mówi w pierwszej osobie - używając raczej pierwszej osoby liczby mnogiej "my". Reprezentuje więc pewną zbiorowość, która próbuje pojąć, na czym polega niezwykłość postaci i kolejnych czynów Mahlkego, od jego młodzieńczych wygłupów, poprzez dokonania wojenne po tajemniczą śmierć w na wpół zatopionym wraku. Krytycy dostrzegają w postaci Pilenza uosobienie pasywnej, "mieszczańskiej" mentalności, dzięki której najbardziej skrajne idee mogły powstawać, szerzyć się i odnosić zwycięstwa. Pilenz chce normalności, jednak pociąga go i fascynuje niebezpieczna "odmienność" Mahlkego.
Chcąc opowiedzieć jego historię, musi się do niej zdystansować, co oznacza specyficzną "zdradę" wobec dawnego przyjaciela. Jednocześnie nienawidzi i podziwia dziwnego rówieśnika: tworzy jego mit i zarazem go rozbija. Krytycy niemieccy dostrzegli tu kolejne wcielenie relacji Jezus - Judasz, zaznaczając, że najbardziej niezwykła musiałaby być "ewangelia Judasza", bowiem to w takim ujęciu mechanizmy łączące grupę wyznawców z Mistrzem byłyby pokazane w sposób pełny i wiarygodny. Pilenz nie jest pierwszoplanową postacią Kota i myszy, choć to on opowiada całą historię. W adaptacji filmowej powieści dokonanej przez Hansa Jürgena Pohlanda rolę Pilenza zagrał Wolfgang Neuss (1967); w Teatrze Wybrzeże (reż. Krzysztof Babicki, 1994) wystawiono sztukę opartą na powieści Grassa (Było sobie miasto). młodego Pilenza zagrał Jacek Mikołajczak, zaś starego - Jerzy Łapiński.