Tytułowa bohaterka dramatu Federica Garcii Lorki Mariana Pineda.
Postać historyczna, żyjąca w połowie XIX wieku mieszkanka hiszpańskiej Granady skazana na śmierć za wyszycie sztandaru ze słowami "Prawo, wolność, równość", który miał być wykorzystany przez liberałów w czasie powstania.
Motywy działania historycznej Mariany Pinedy (wdowy i matki dzieci) były polityczne, w dramacie Garcii Lorki jest nim miłość do mężczyzny. Dla niego sztandar haftowałam, dla niego w sprzysiężeniu byłam - deklaruje.