Pinocchio tytułowy bohater książki dla dzieci Carla Collodiego Przygody Pinokia.
Wyrzeźbiona z drewna i obdarzona życiem kukiełka, która z powodu swojej chłopięcej przekory i krnąbrności wielokrotnie naraża się na rozmaite niebezpieczeństwa (np. o mało co nie posłużył za podpałkę właścicielowi teatru marionetek, a wyłowiony z morzą przez rybaka ma jako dziwny stwór zostać wrzucony na patelnie i usmażony). Na szczęście dobra Wróżka czuwa nad jego losem, a Pinokio - mimo że jest pajacykiem nieposłusznym i ulega podszeptom fałszywych przyjaciół (Kota i Lisa) - jest stworzeniem o dobrym sercu, czego daje liczne dowody (np. ratując przed utopieniem ścigającego go psa).
Ma jeszcze jedną ważną cechę: kiedy kłamie, to wydłuża mu się nos, co początkowo było największym zmartwieniem Pinokia. Przekonawszy się, że nieposłuszeństwo wobec starszych się nie opłaca zostaje Pinokio wzorowym uczniem i grzecznym chłopcem opiekującym się swoim ojcem (stolarzem, który go wyrzeźbił i obdarzył ojcowskim uczuciem), odnalazłszy go w brzuchu wielkiego rekina, pomaga mu się wydostać. W nagrodę, zgodnie z obietnicą Wróżki, przestaje być drewnianym pajacykiem i staje się normalnym chłopcem.
Popularność "Pinokia" na całym świecie, licząca sobie blisko półtora wieku, ma swoje źródło w tym, że mimo bajkowej aury jest to niesłychanie perswazyjna opowieść o przechodzeniu z okresu beztroskiego dzieciństwa we wczesny okres dojrzewania. Dowodem popularności książki i jej bohatera jest obecne dziś w większości kultur przekonanie, że kłamiącemu wydłuża się nos (co zresztą bardzo często wykorzystywane jest przez karykaturzystów politycznych).