Bohater i narrator powieści Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza.
Potomek rodu arystokratycznego herbu Osoria, osierocony przez matkę. Dzieciństwo spędził między Rzymem, Paryżem i Warszawą, w towarzystwie bon i ojca, po śmierci żony osiadłego w Rzymie i zajmującego się kolekcjonowaniem dzieł sztuki. Kształcił się w kolegium w Metzu, studiował na uniwersytecie w Warszawie i w szkole rolniczej we Francji. Zna języki obce, m.in. łacinę i włoski, bywa gościem salonów, przyjaźni się z małżeństwem Śniatyńskich.
Posiadając talent literacki i smak estetyczny wykształcony dzięki wizytom w muzeach europejskich, uchodzi w towarzystwie za jednostkę wybitną, predestynowaną do pracy pisarskiej lub krytycznej. Wątpi w wartość miłości, religii i filozofii. Zgodnie z intencją ciotki i pani P., zakochuje się w kuzynce, Anielce P., którą spotyka w domu ciotki w Warszawie. Mimo przychylności otoczenia i dziewczyny, nie chcąc działać pod dyktando, zwleka z oświadczynami. Wreszcie zostaje we- zwany przez ojca do Rzymu i opuszcza Płoszów. Przed wyjazdem odstępuje od deklaracji miłosnych. Po śmierci ojca pozostaje za granicą dla uporządkowania spraw spadkowych i przeżywa romans z mężatką Laurą Davisową.
W odpowiedzi na wezwanie ciotki do powrotu do Warszawy i podjęcia decyzji co do małżeństwa z Anielką P., adorowaną przez Kromickiego, pisze list, w którym życzy kuzynce i jej adoratorowi szczęścia. Zreflektowawszy się, prosi Śniatyńskiego o pomoc w mediacjach. W domu Davisowej poznaje pianistkę Klarę Hilst. Po ślubie Anielki i Kromickiego, dla zagłuszenia rozpaczy i wyrzutów sumienia, podróżuje po Europie.
Powróciwszy do kraju, próbuje zbliżyć się do Anielki, lecz bezskutecznie - dziewczyna pozostaje wierna przysiędze małżeńskiej, zachodzi z mężem w ciążę. Towarzyszy Anielce w Gastein, wspomaga finansowo Kromickiego, miewa myśli samobójcze. W drodze powrotnej do Płoszowa, zatrzymawszy się w Wiedniu, namawia kuzynkę do pozowania malarzowi Angelemu. Po samobójstwie Kromickiego odzyskuje nadzieję na odzyskanie względów Anielki, lecz jej choroba okazuje się śmiertelna. W napisanej 4 lata później powieści Rodzina Połanieckich pojawia się informacja o samobójstwie Płoszowskiego, które nastąpiło po zgonie Anielki.