Reklama

Proctor John

Główny bohater sztuki Arthura Millera Czarownice z Salem.

Miller osadził akcję dramatu w 1692 roku, w czasie niesławnych procesów czarownic w purytańskim miasteczku Salem. John Proctor, trzydziestoletni far- mer, miał romans z Abigail Williams, która była u niego na służbie i została zwolniona przez żonę Proctora, Elizabeth, gdy ten przyznał się do zdrady. Siedemnastoletnia Abigail jest tyleż sprytna i inteligenta, co mściwa, zajadła, nieprzejednana i skora do manipulowania innymi. Nawiasem mówiąc, Abigail przewodziła grupie dziewcząt, przyłapanych w lesie na tańcach i oskarżonych o nieczyste praktyki. 

Reklama

W obliczu poważnych zarzutów sądowych zaczęły one oskarżać kogo popadnie o czary, między innymi żonę Johna. Po aresztowaniu Elizabeth, Proc- tor chce zmusić nową służącą, Mary Warren, aby zaświadczyła   przed   sędzią o kłamstwach dziewcząt, Mary jednak - w obawie przed zemstą Abigail - zamiast zeznać na korzyść Elizabeth, mówi, że John także stosował czary. Bohater zostaje natychmiast aresztowany. Uległszy na- mowom władz więziennych, takoż  żony i opiekującego się nim duchownego, wielebnego Hale’a, Proctor podpisuje przy- znanie się do winy, ale wycofuje je, gdy dociera doń wieść, iż jeden z sędziów chce publicznie ogłosić pisemne zeznania.  Wybiera  śmierć,  zamiast  hańby. W końcowej scenie sztuki widzimy Johna Proctora i jeszcze jedną skazaną wiezionych ku nieodległej szubienicy. 

Bohater dramatu Millera uosabia z jednej strony słabość, a z drugiej wierność prawdzie, umiłowanie honoru, niezłomność w obronie zasad, opór przeciwko despotycznej władzy. Wydarzenia przedstawione w sztuce są luźno inspirowane biografią historycznego Johna Proctora (1632- 92), jednego z dwóch mężczyzn, na których wykonano wyrok śmierci po procesach w Salem. Historyczny Proctor głośno sprzeciwiał się procesom czarownic, słał skargi do władz w Bostonie. 

Wraz z żoną został skazany na śmierć za uprawianie czarów; żonie odroczono wyrok (potem cofnięto) z powodu ciąży, on sam został powieszony 19 sierpnia 1692 roku. Istnieje kilka adaptacji filmowych Czarownic z Salem, a dwie najbardziej znane pochodzą z 1957 i 1996 roku; w pierwszej, do scenariusza Jeana-Paula Sartre’a, rolę Proctora zagrał Yves Montand,  w drugiej, opartej  na scenariuszu samego Millera, postać Proctora kreował Daniel Day Lewis.   

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama