Postać historyczna (żył w latach 1612-55), bohater powieści Henryka Sienkiewicza Potop, należącej do cyklu powieściowego zwanego Trylogią.
Książę na Birżach i Dubinkach, wojewoda wileński i hetman wielki litewski, brat stryjeczny Bogusława Radziwiłła. Przywódca ugrupowania proradziwiłłowskiego na Litwie, walczył z sukcesami przeciw Moskwie. Podczas najazdu szwedzkiego, na mocy układu w Kiejdanach, zrywającego unię polsko-litewską, poddał Litwę Karolowi X Gustawowi. Pozyskawszy przychylność części oficerów i wymusiwszy na Andrzeju Kmicicu przysięgę wierności.
Każe aresztować oficerów- buntowników, m.in. Jana Skrzetuskiego i Michała Wołodyjowskiego, lecz już kilka miesięcy później, opuszczony przez wojsko i zwalczany przez hetmana Gosiewskiego, traci na znaczeniu. Nadzieję na odzyskanie wpływów w państwie wiąże z Kmicicem, którego mami wizjami ratowania ojczyzny. Umiera w Tykocinie, tuż przed szturmem wojsk polskich na zamek, wypatrując odsieczy ze strony Bogusława, po klęskach militarnych i konflikcie z kuzynem Michałem Radziwiłłem, popierającym Jana Kazimierza.
W ekranizacji Potopu dokonanej przez Jerzego Hoffmana (1974) postać Janusza Radziwiłła zagrał Władysław Hańcza.