Bohater powieści Honoré Balzaca Ojciec Goriot, pojawiający się także epizodycznie w Straconych złudzeniach, Blaskach i nędzach życia kurtyzany.
Młody, ubogi szlachcic, przybywający z prowincji do Paryża z zamiarem studiowania prawa i wyrobienia sobie jakiejś pozycji społecznej. Zatrzymuje się w pensjonacie pani Vauquer, w którym oprócz niego mieszkają Vautrin i Goriot, którzy wywierają zasadniczy wpływ na jego życie. Pierwszy z nich, ukrywający się zbrodniarz, przedstawia mu plan zdobycia majątku za pomocą odpowiedniego ożenku, a następnie "usunięcia" żony, jednak Rastignac - acz po wahaniach - nie godzi się na takie rozwiązanie i odsuwa się od niebezpiecznego doradcy; idzie natomiast za radą swojej dobrze osadzonej w towarzystwie kuzynki,pani de Beauséant i szuka wpływowej kobiety, która by zapewniła mu protekcję.
Znajduje taką w osobie Delfiny de Nucingen, córki Goriota, który sprzyja temu romansowi i nawet wynajmuje dla swoich "podopiecznych" mieszkanie. Rastignac, mając okazję z bliska obserwować, jak niecnie wykorzystywany jest Goriot przez swoje córki, traci resztę złudzeń i postanawia za wszelką cenę zapewnić sobie odpowiednią pozycję w świecie, aby nie zostać zniszczonym przez panujące w nim bezlitosne stosunki. W innych powieściach należących do cyklu Komedia ludzka Rastignac występuje już jako człowiek cyniczny i bezwzględny, któremu udało się osiągnąć sukces.