Reklama

Scharie

Postać z powieści Juliana Stryjkowskiego Głosy w ciemności.

Scharie jest jednym z najzamożniejszych i najbardziej wpływowych Żydów w Stryju - małym miasteczku w Galicji Wschodniej. Jego syn, Froim, uczy się u Tojwiego. Stałym dążeniem Schariego jest pomnażanie bogactwa i poszerzanie zakresu władzy i wpływów. Uzyskuje to m.in. poprzez kłamstwo, krzywoprzysięstwo, zawłaszczenie cudzego mienia.

Reklama

Na przeszkodzie staje mu co jakiś czas bezkompromisowy moralista Tojwie, który wydobywa na światło dzienne niecne uczynki Schariego: chęć uniknięcia odpowiedzialności za "zepsucie dziewicy żydowskiej" Bajły przez jego syna, sprytne odparcie oskarżenia o przywłaszczenie schedy po zmarłej teściowej. By podporządkować sobie Tojwiego, Scharie proponuje mu odprawianie modłów w zakładanej właśnie przez niego bóżnicy. Tojwie odrzuca propozycję, narażając się tym samym na gniew i zemstę Schariego.

Sposobność do niej nadarza się nadspodziewanie szybko, w mieście bowiem zaczyna się mówić o tym, że córka Tojwiego Maria ma romans z żonatym gojem. Scharie wykorzystuje to do podważenia zaufania miejscowej gminy żydowskiej do Tojwiego i jego moralnego prawa sprawowania funkcji rabina. Zaprzestaje też posyłania syna na nauki do Tojwiego, co dla tego ostatniego jest równoznaczne z utratą zarobku.

Kiedy po licznych utarczkach Scharie przybył do Tojwiego, by zawrzeć zgodę, nie doszło do tego tyleż z powodu nieprzejednanej postawy Tojwiego, co wskutek naglego zamieszania wywołanego przez Bajłę, która okładała pięściami Froima za to, że nie chciał się  z  nią ożenić. Scharie wybiegł z mieszkania Tojwiego i kopnął ciężarną dziewczynę w brzuch.

Mimo szeregu podłych uczynków Scharie nie jest postacią jednoznacznie negatywną, co jest tym bardziej godne zastanowienia, że zestawiany jest zazwyczaj z surowym moralistą Tojwiem. Kiedy gminie żydowskiej grozi pogrom, Scharie użyje swoich wpływów i pieniędzy, by temu zapobiec, podczas gdy Tojwie nie kiwnie nawet palcem.

Scharie słusznie zarzuca Tojwiemu brak konsekwencji. Kiedy bowiem Tojwie oskarża Schariego o zagarnięcie majątku po teściowej, twierdzi, że jego oskarżenie nie wymaga świadków. Kiedy zaś Scharie oskarża jego córkę, domaga się dowodów. Ludzie na ogół opowiadają się za Schariem ze względu na jego pragmatyzm oraz na to, że dawał pierwszeństwo życiu przed abstrakcyjnymi formułami etycznymi i zawiłymi zasadami postępowania.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama