Reklama

​Sinuhe

Tytułowy bohater powieści Miki Waltariego Egipcjanin Sinuhe.

Egipski lekarz z XIV wieku p.n.e. Urodził się za panowania faraona Amenhotepa Trzeciego. Jako niemowlę został znaleziony (jak Mojżesz) w łódeczce z  sitowia i przygarnięty w Tebach przez lekarza biedaków Senmuta i jego żonę Kipę. Ponieważ byli bezdzietni, uznali dziecko za dar bogów, a Kipa nadała mu imię Sinuhe. Choć przybrani rodzice Sinuhego byli biedni, dołożyli wszelkich starań, by zapewnić  mu  wykształcenie.  Początkowo uczył go stary kapłan Oneh. Potem, dzięki znajomości Senmuta z królewskim trepanatorem Ptahorem, oddano go na naukę sztuki lekarskiej do elitarnego Domu Życia, gdzie wykładali kapłani Amona. Pod koniec nauki dostąpił zaszczytu towarzyszenia Ptahorowi przy ostatnich zabiegach, mających uratować faraona przed śmiercią. Choć Amenhotep Trzeci zmarł, prestiż Sinuhego wzrósł, gdyż był jednym z tych nielicznych wybrańców, którzy uzyskali przywilej przebywania w pobliżu władcy. Inną korzyścią było poznanie młodego następcy tronu, który nadał Sinuhemu przydomek "Ten, który jest Samotny". 

Reklama

Po upływie osiemdziesięciu dni od śmierci faraona oświadczono Sinuhemu, że może już rozpocząć praktykę lekarską w dowolnej części Teb. Opanowała go gorączka miasta. Chciał być bogaty i sławny. Nabył niewielki domek na skraju dzielnicy bogaczy i kupił sobie niewolnika, który nazywał się Kaptah. Kiedy pewnego dnia udał się ze swym przyjacielem, wojownikiem Horemhebem do świątyni Bastet, spotkał tam poznaną kilka lat wcześniej piękną kapłankę Nefernefernefer. Choć ostrzega go ona, że żądza podobna jest do kotki, gdyż jej łapy są miękkie, lecz kryją drapieżne pazury, które nieubłaganie zatapiają się w sercu, Sinuhe lekceważy jej przestrogę i poddaje się władzy namiętności. By zaskarbić sobie przychylność kochanki, oddaje jej wszystko, co posiada. Dla Nefernefernefer to jednak mało, żąda więc dla siebie domu jego rodziców. 

Owładnięty zmysłową namiętnością Sinuhe spełnia tę zachciankę. Kiedy już myśli, że nic nie stoi na przeszkodzie ich miłości, słyszy kolejne żądanie: ma pozbawić rodziców prawa do grobowca w Mieście Umarłych i tym samym - według wierzeń starożytnych Egipcjan - skazać ich na wieczną nicość, najnędzniejszy los, jaki może spotkać człowieka. Także temu kaprysowi kapłanki Sinuhe czyni zadość, ściągając na siebie nieprzemijające przekleństwo i hańbę u bogów i ludzi. Gdy był już przeświadczony, że sprostał wszystkim wymaganiom, spotkało go kolejne upokorzenie: został wyrzucony przez służących Nefernefernefer z domu i obity kijami jak najpodlejszy żebrak. Trzy dni później dowiedział się od swego byłego niewolnika, że jego rodzice zmarli poprzedniego dnia w wielkim poniżeniu. Usłyszeli bowiem, że Sinuhe sprzedał ich dom i grób, aby zdobyć złoto na kobietę złych obyczajów. Przed śmiercią Senmut napisał do niego pożegnalny list, w którym wspólnie ze swoją żoną, Kipą, przesyłał synowi błogosławieństwo i życzył mu, by bogowie chronili go przed niebezpieczeństwami.

Przepełnione miłością i przebaczeniem słowa rodziców były dlań najdotkliwszą karą. Nie mając gdzie się podziać i chcąc zarazem choć w części odkupić swoje winy, poszedł do Domu Śmierci, by służyć obmywaczom trupów - najbardziej pogardzanej grupie ludzi. Dzięki temu, że nauczył się tam balsamować zwłoki, mógł zabezpieczyć ciała swoich rodziców  przed  rozkładem i zapewnić im tym samym życie wieczne. Ich ciała pogrzebał obok wejścia do grobu faraona, a kilka dni potem wspólnie z Kaptahem wsiadł na okręt płynący do Syrii. Zamieszkał w Simirze, gdzie szybko zaczął cieszyć się sławą znakomitego lekarza. Udawszy się do Horemheba, który prowadził na terenie Syrii wojnę z Habirami, zgodził się na jego propozycję, by w czasie podróży po rozmaitych krajach nie tylko doskonalił swoją sztukę leczenia, lecz by także pilnie zważał na nastroje społeczne, plany militarne władców oraz na stan uzbrojenia obcych armii. Za wywiązanie się z tych zadań miał zostać sowicie wynagrodzony złotem. Wędrówka Sinuhego przez Babilon, Hatti, Kretę i Amurru to ciąg jego nieustannych przygód. 

W Babilonie uczestniczy w święcie zwanym Dniem Fałszywego Króla, pod- czas którego ratuje z opresji Kaptaha. Tutaj  uwalnia z niewoli pochodzącą z Krety piękną  Mineę, po czym podąża z nią na jej rodzimą wyspę, by dziewczy-  4 - Wielki Słownik Bohaterów Literackich tom IV na mogła wziąć udział w uroczystościachku czci Minotaura. By ratować Mineę, zapuszcza się w labirynt Minotaura i odkrywa pilnie strzeżoną tajemnicę Krety: straszliwy potwór nie żyje, a ofiarowani mu młodzieńcy i dziewice są zabijani przez kapłanów. Podczas wędrówek Sinuhe doskonali swój medyczny kunszt, wykonuje zadania zlecone mu przez Horemheba, a także przekonuje się, że wszystkie religie są zbudowane na kłamstwie i służą podporządkowaniu człowieka kapłanom.Po powrocie do Egiptu Sinuhe wyzwolił Kaptaha, a sam postanowił zamieszkać w ubogiej dzielnicy Teb, by bez przeszkód móc leczyć biednych. 

W winiarni "Ogon Krokodyla" poznaje uroczą Merit, która urodzi mu syna Tota. Nie było mu jednak dane długo cieszyć się spokojem. Młody faraon, który przybrał imię Echnaton, wprowadził  kult  nowego  boga,  Atona, i zapragnął unicestwienia dotychczasowej wiary w Amona. Ponieważ nie udało mu się tego dokonać w Tebach, założył nowe miasto Achetaton, które miało stać się kolebką nowej religii. Sinuhe opowiedział się po stronie faraona, toteż jako królewski trepanator opuścił Teby i zamieszkał na dziesięć lat u boku władcy. Podczas odwiedzin u matki faraona, Teje, powziął pewne przypuszczenia związane ze swoim pochodzeniem. Upewnił się w nich po rozmowie z damą dworu Mehunefer: był synem Amenhotepa Trzeciego i księżniczki Tadukhipy z Mitanni.  Teje,  która  w tym czasie była w ciąży,  posłała  go z biegiem rzeki w łódeczce, by nie stanowił konkurencji dla jej oczekiwanego syna - późniejszego Echnatona.

Tadukhipa umarła zaś z rozpaczy. Z otrzymanych informacji Sinuhe nie zrobił żadnego użytku. Wrócił do Achetaton, a wkrótce potem, w imieniu faraona, wyruszył do Syrii z misją dyplomatyczną. Choć nowa religia głoszona przez Echnatona ustanawiała równość wszystkich ludzi i powstrzymywanie się od przemocy, skutkiem jej panowania była pogłębiająca się bieda i coraz   częstszezamieszki. W nich, z powodu fanatyzmu Sinuhego, ginie Merit i malutki Tot. Kiedy obalono Atona, Horemheb i Eje powierzyli Sinuhemu zadanie otrucia faraona. 

Władzę przejął Eje, a kilkanaście lat później - po śmierci Eje - Horemheb. Sinuhe wrócił do Teb, zamknął się w sobie, stał się zły i opryskliwy wobec ludzi, do chorych odnosił się ostro. Sam się dziwił tej przemianie, gdyż pamiętał, że w młodości chciał czynić tylko dobro. A ponieważ nie wyzbył się swoich sympatii do Atona i potajemnie starał się odnowić jego kult, Horemheb zesłał go dożywotnio do kraju Punt. Tam w samotności spisu- je dzieje swojego życia, by samemu sobie wyjaśnić, dlaczego on, który był stworzony na uzdrowiciela, został mordercą.W  ekranizacji  Egipcjanina  Sinuhe (reż.M. Curtiz, 1954) w postać Sinuhego wcielił się Edmund Purdom.

 

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama