Bohater opowiadań Jana Józefa Szczepańskiego Buty i Koniec legendy.
Dowódca oddziału partyzantów. W pierwszym z wymienionych opowiadań jest jedynym, który czuje moralny opór przed wykonaniem polecenia porucznika Rafa - rozkazującego zabicie dwudziestu sześciu kałmuków, wchodzących w skład oddziału Szarego. Według Rafa są to ludzie niepewni, gdyż wcześniej wchodzili w skład brygady Kamińskiego i bestialsko walczyli z powstańcami warszawskimi, mogą więc zdradzić polskich partyzantów podczas akcji. Szary nie powinien podczas wojny myśleć kategoriami humanitarnych autorów, lecz kategoriami "leśnej rzeczywistości".
Po zgładzeniu kałmuków Szary konstatuje, że jego żołnierze są zarażeni śmiercią i w swoim okrucieństwie nie różnią się wiele od wroga. Odkrywa tym samym, że zło tkwi w nich organicznie, stanowiąc immanentną część osobowości. W utworze Koniec legendy urlopowany z partyzantki Szary przybywa do zaprzyjaźnionego dworu w Gryniewiczach, a że jest akurat ostatni dzień roku 1944, zostaje zaproszony do udziału w zabawie sylwestrowej. Zabawa ta służy zarazem pisarzowi za pretekst, by przedstawić kilka znamiennych dla tamtego czasu postaw światopoglądowych, które krystalizują się wokół dyskusji nad sensem (lub bezsensem) powstania warszawskiego. Szary opowiada się za walką, odmienne zdanie reprezentuje socjolog Siciński.
Racje Szarego nie mają charakteru logicznego wywodu, lecz niejako organicznie wypływają z natury jego psychiki, są dyktowane nie przez rozum, lecz przez instynkt, który po prostu każe się bić o to, co jest bliskie sercu, a co jednocześnie stanowi obiekt czyjejś agresji. Kiedy Siciński domaga się od niego jasnej odpowiedzi na najbardziej elementarne pytania - o co pan walczy? o jaką Polskę? za jaką konkretną wizję przyszłości decyduje się pan umrzeć wierząc, że to nie będzie na próżno? - Szary odpowiada bezradnym milczeniem, gdyż pierwsze przychodzące na myśl wyjaśnienie, że walczy o Polskę wolną, uznał za zbyt naiwne.