Tytułowy bohater powieści Harriet Beecher Stowe Chata wuja Toma.
Tom jest niewolnikiem pracującym na plantacjach w południowych stanach USA. Jest człowiekiem religijnym i go- dnie przyjmuje zrządzenia okoliczności. Najpierw pracuje na farmie Arthura Shelby'ego w Kentucky, potem trafia do domu Augustyna St. Clare'a w Nowym Orleanie. Zarówno Shelby, jak i St. Clare są dobrymi panami, odnoszą się do niewolników serdecznie i wydają się rozumieć ich uczucia; nie zmienia to jednak faktu, że akceptują porządek, w którym istnieją właściciele i niewolnicy.
Podczas pobytu u St. Clare’ów Tom nawiązuje przyjaźń z ich córką, Ewą. Tym, co łączy starszego Murzyna z młodą białą dziewczyną, jest żarliwa religijność, dająca pociechę w chwilach próby. Kiedy po ciężkiej chorobie umiera Ewa, a niedługo potem Augustyn, śmiertelnie raniony w bójce, Tom zostaje sprzedany Simonowi Legree, właścicielowi plantacji w Luizjanie. Jako uosobienie chciwości, pychy i okrucieństwa, Legree należy do najbardziej znanych czarnych charakterów w literaturze amerykańskiej.
Postanawia on złamać charakter Toma i podważyć jego wiarę w Boga. W tym celu poddaje go okrutnym karom. W finale bohater ginie z rąk nadzorców z plantacji, ale w geście chrześcijańskiego miłosierdzia przebacza oprawcom. Chata wuja Toma Harriet Beecher Stowe (1811-96) była drugą, po Biblii, najlepiej sprzedającą się książką w Ameryce w XIX wieku i uświadomiła tysiącom Amerykanów okrucieństwo niewolnictwa. Równocześnie jednak przyczyniła się do utrwalenia stereotypów murzyńskich.
Fraza "wuj Tom" ma dzisiaj konotacje negatywne, sugerując uległość wobec białych.