Tytułowy bohater powieści Charlesa Dickensa Przygody Oliwera Twista.
Urodził się w przytułku dla ubogich, jego matka zmarła podczas porodu, ojciec pozostał nieznany. Oliwer nie wie nic o swym pochodzeniu. Nazwisko zawdzięcza pomysłowości gminnego woźnego. Zostaje umieszczony w sierocińcu, gdzie jest nieludzko traktowany, cierpi zimno i głód. W dniu dziewiątych urodzin zostaje ponownie zabrany do przytułku, gdzie według opinii zarządu gminy powinien nauczyć się jakiegoś pożytecznego rzemiosła.
Jest tu ustawicznie poniżany, a gdy podczas posiłku prosi o dokładkę, jego zachowanie wzbudza ogólne oburzenie i sprowadza nań dotkliwą karę. Po tym incydencie gmina postanawia oddać chłopca do terminu i proponuje pięć funtów każdemu, kto zgodzi się go przyjąć. W końcu zabiera go do siebie pan Sowerberry, przedsiębiorca pogrzebowy. Chłopczyk sypia pomiędzy trumnami, dostaje najpodlejsze jedzenie, a jego zadaniem jest udawanie żałobnika na pogrzebach.
Mały Oliwer w końcu nie wytrzymuje takiego traktowania i postanawia uciec do Londynu, gdzie wpada w przestępczy półświatek, którym rządzi demoniczny Żyd Fagin, uczący młodych chłopców złodziejskiego fachu. Oliwer nie chce kraść i nie bardzo orientuje się w nowym środowisku, ale ma gdzie spać i co jeść. Podczas jednej ze złodziejskich wypraw zostaje porzucony przez innych wychowanków Fagina i niesłusznie oskarżony o kradzież.
Wzbudza zainteresowanie poszkodowanego pana Brownlow, który postanawia przygarnąć chłopca. On i jego gospodyni troskliwie opiekują się Oliverem i postanawiają "wyprowadzić go na ludzi". Podczas pobytu w domu swego dobroczyńcy Oliwer zauważa portret kobiety, do której jest uderzająco podobny. Przestępczy świat jednak nie daje mu spokoju - banda Fagina poszukuje chłopca w obawie, by ich nie wydał i ostatecznie zostaje on przez nich porwany i przetrzymywany, a okrutny Sikes postanawia posłużyć się nim przy włamaniu, podczas którego chłopiec zostaje postrzelony.
Jednak dobroduszne właścicielki domu, pani Maylie i jej podopieczna panna Róża, zatuszowują całą sprawę, postanawiają przygarnąć Oliwera, który swoim usposobieniem i szczerością, z jaką opowiedział swoje dzieje, zjednał ich wielką sympatię. Odtąd chłopiec zamieszkał wraz z nimi, pilnie się uczył i wiódł szczęśliwe życie. Początkowo Sikes, Fagin i reszta rzezimieszków uznają Twista za zmarłego, ale do intrygi włącza się tajemniczy Monks, który za wszelką cenę chce odnaleźć chłopca, a także niszczy podstępnie zdobyty łańcuszek i obrączkę, które miała na sobie matka Oliwera w dniu jego urodzenia.
Wiadomości te docierają do Róży za sprawą Nancy, jednej z wychowanek Fagina, jedynej członkini szajki wykazującej ludzkie uczucia. Panna Róża postanawia zwrócić się po pomoc do pana Brownlow, z którym odkrywa tajemnicę pochodzenia małego Twista. Okazuje się, że Monks to jego przyrodni brat, który pragnął pozbawić go spadku po ich nieżyjącym ojcu, z którym za życia przyjaźnił się pan Brownlow (stąd tajemniczy portret w jego domu). Co więcej - Róża okazuje się siostrą jego matki.
Na światło dzienne wychodzi przy tym fakt, iż Oliwer jest dzieckiem nieślubnym, ale za to jest owocem prawdziwej, wielkiej miłości. W wyniku zabiegów opiekunów chłopca Monks, Fagin i jego szajka zostają przykładnie ukarani, a chłopiec usynowiony przez pana Brownlow zamieszkuje z nim w pobliżu swej cudem odnalezionej ciotki i jej świeżo poślubionego małżonka. Powieść kilkakrotnie ekranizowano, po zraz ostatni uczynił to Roman Polański (Oliver Twist, 2005 r.), a rolę małego Oliwera zagrał Barney Clark.