Tytułowa postać dramatu Stanisława Ignacego Witkiewicz Matka.
Matka Leona ➞ Węgorzewskiego, z do- mu baronówna von Obrock, wdowa po Wojciechu (Albercie), przestępcy straconym, gdy syn miał trzy lata. Matrona chuda, wysoka, lat 54, utrzymuje siebie i dorosłego syna z robótek na szydełku. Mimo nieustannej pracy ma spore długi. Pociechy szuka w alkoholu i morfinie. Bez reszty poświęca się dla Leona, choć nie wierzy, że jej syn kiedykolwiek zrealizuje swoje wielkie dzieło, o którym stale mówi. Zataja przed Leonem prawdę o jego ojcu - ujawnia ją dopiero, gdy syn przedstawia jej swoją żonę Zofię Plejtus.
Z przepracowania traci wzrok. Informacja o tym, że jej syn jest stręczycielem i agentem obcego mocarstwa, doprowadza ją do śmierci. Powraca w towarzystwie swego męża nie jako widmo, ale 24-letnia ciężarna kobieta. Rozszarpuje własnego trupa, który okazuje się być manekinem. Postać (i sam dramat) to mocno przetworzone teksty Upiorów Ibsena i Matki Przybyszewskiego. Swoje imię tytułowa matka zawdzięcza Ibsenowskiej Janinie, matce Reginy, oraz Janinie Okońskiej z dramatu Przybyszewskiego.