Postać historyczna, fantazmatyczny bohater dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele.
Widmo legendarnego ukraińskiego lirnika i proroka z połowy XVIII wieku, który miał przepowiedzieć wybuch powstania chłopów ukraińskich, upadek i rozbiory Polski, wojny napoleońskie, wyzwolenie Polski. Jego portret wisi na ścianie bronowickiej chaty. Wernyhora ukazuje się ➞ Gospodarzowi, powierza mu misję zorganizowania narodowego powstania i wręcza złoty róg.
Przeważająca część polonistów traktuje tę postać jako symbol wiary w odrodzenie ojczyzny oraz głosiciela solidaryzmu społecznego i orędownika ugody włościańsko-szlacheckiej. Eugeniusz Kucharski widzi w nim jednak diabła, który za pomocą postromantycznych symboli, niejasnych i pięknych słów tumani, mami i sprowadza na manowce polską duszę.