Reklama

Yossarian John

Główny bohater powieści Paragraf 22 Josepha Hellera.

Dwudziestoośmioletni kapitan Yossarian służy w jednostce amerykańskich sił lotniczych, stacjonującej na wyspie Pianosa niedaleko włoskiego wybrzeża. Jest pilotem bombowca B-25. Dręczy go paranoiczny strach, że wszędzie czają się ludzie, którzy dybią na jego życie: wrogowie chcą go zestrzelić, a dowódcy wysyłają go na pewną śmierć, wydając kolejne rozkazy lotów.

Reklama

Yossarian jest przekonany, że sprzysięgła się przeciwko niemu cała wojskowa biurokracja, albowiem liczba lotów, jakie każdy pilot powinien odbyć przed zwolnieniem ze służby, wzrasta za każdym razem, kiedy on zbliża się do ustalonego limitu. Dowództwo zmienia limity lotów w oparciu o tytułowy "paragraf 22". Yossarian robi wszystko, by zminimalizować ryzyko śmierci podczas misji lotniczych, na przykład symuluje choroby, albo - jeżeli już wsiądzie do samolotu i wystartuje - zawraca do bazy pod byle pretekstem.

Wymyśla coraz to nowe sposoby na uniknięcie latania, jako że nic nie wskazuje na to, że będzie miał szansę na opuszczenie jednostki. Jednak wszystkie podejmowane przezeń ruchy są doraźne - na tyle pozwala "paragraf 22", cytowany przez zwierzchników Yossariana, podejmujących najbardziej nonsensowne decyzje.

Znamienną sytuacją, którą ów paragraf reguluje i która bezpośrednio dotyczy Yossariana, jest zwolnienie ze służby z powodu choroby psychicznej: otóż zwolniony może być tylko ten żołnierz, który o to poprosi, ale żołnierz używający argumentu choroby psychicznej, zostaje uznany za w pełni poczytalnego, bo tylko ktoś taki potrafi ocenić swój stan jako szaleństwo.

Absurdalne zdarzenia, w jakich uczestniczy Yossarian ciągną się bez końca. Główna część fabuły pokazuje relacje bohatera z innymi żołnierzami, z reguły równie groteskowymi, co sam Yossarian.

W filmowej adaptacji Paragrafu 22 z 1970 roku, zrealizowanej przez Mike’a Nicholsa, rolę Yossariana zagrał Alan Arkin.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama