miasto powiatowe w woj. wielkopolskim nad rz. Prosną; 109,4 tys. mieszk. (2002); ośr. przemysłu (gł. włókienniczy, odzieżowy, skórzany, spoż., elektromaszyn., chemiczny); fabryka fortepianów, pianin; teatr; orkiestra symfoniczna; do niedawna uważano za bezsporne, że to o Kaliszu (jako Calisii) wzmiankował w II w. Klaudiusz Ptolemeusz, dziś uznaje się, że chodziło raczej o inna miejscowość, choć rzeczywiście w pobliżu Kalisza znaleziono ślady osadnictwa z czasów rzymskich (zespół otwartych osad handl. na szlaku bursztynowym); IX-XIII w. gród z podgrodziem (tu znaleziono najstarszy w Polsce ul leżakowy z zachowanym plastrem miodu), jeden z ważniejszych w Wielkopolsce, osada rzemieślniczo-targowa na Starym Mieście; kamienno-drewniane konstrukcje obronne i fundamenty kolegiaty z poł. XII w. świadczą o istnieniu grodu przed zał. nowego 1233 przez Henryka Brodatego; prawa miejskie 1253-60; XIII w. stol. księstwa; 1343 miejsce zawarcia pokoju kaliskiego; gospodarczy rozwój miasta wstrzymały w XVII w. wojny pol.-szwedzkie; w pocz. XIX w. działał tu W.Bogusławski, 1838 urodził się i mieszkał do 1857 A.Asnyk, w latach 1849-69 mieszkała M.Konopnicka; 4 VIII 1914 zbombardowany przez wojska niem. (dzieje miasta podczas I woj. świat. opisuje urodzona w K. M. Dąbrowska w powieści Noce i dnie, nadawszy miastu literacką nazwę Kaliniec); zachowane resztki grodu na Zawodziu (IX-XII w.), kolegiata z gotyckim prezbiterium (XIV-XV w.), kośc. św. Mikołaja, Franciszkanów, Jezuitów, Bernardynów (XIII-XVII w.), baszta murów miejskich (poł. XIV w.), pałace: Pułaskich z 1820-30, arcybiskupów gnieźnieńskich z 1824-25 (ob. siedziba władz miasta i powiatu), koszary z 1840-42 wg projektu H.Marconiego, kamienice (XIX w.), pomniki A.Asnyka i M.Konopnickiej.
miejscowość w woj. mazowieckim, powiat ciechanowski.
miejscowość w woj. pomorskim, powiat kościerski.
POLSKA. LUDNOŚĆ. URBANIZACJA, POŁUDNIOWOWIELKOPOLSKA NIZINA, KALISKIE WOJEWÓDZTWO, DĄBROWSKA Maria, WIELKOPOLSKIE WOJEWÓDZTWO, ŁÓDZKA NIECKA, PROSNA, DĄBROWSKI Krzysztof, KALISKI POKÓJ, KALISKA WYSOCZYZNA- Kalisz, miasto wojew. wśrodk.(...)
- KALISZ Ryszard, (ur. 1958)
- KALISZ POMORSKI, miasto w , powiat drawski,...