w wytworzeniu się polskiej wspólnoty narodowej gł. rolę odegrały plemiona zachodniosłowiańskie, zaś wśród nich: Polanie, Ślęzanie, Wiślanie, Mazowszanie, Pomorzanie; nazwę "Polacy" wywodzi się od Polan, plemienia osiadłego nad Wartą, które skonsolidowało inne plemiona polskie; początkowo struktura etniczna społeczeństwa pol. była jednorodnie zachodniosłowiańska, od XII-XIII w. doszedł - wskutek osadnictwa - żywioł niemiecki w miastach i osadach kmiecych, następnie - zwł. od unii z Litwą - Rusini i Litwini na wsch. terenach państwa, Żydzi przybywający od czasów Kazimierza Wielkiego, gł. do miast, Tatarzy i Ormianie, osiedlający się na kresach wsch., Łotysze na płn.; pojawiły się też przymieszki kolonistów i emigrantów z różnych krajów zachodnich; w poprzedzających rozbiory końcowych latach XVIII w. skład narodowościowy Rzeczypospolitej (wg J.A. Gierowskiego) to 2/3 Polaków (w sumie ok. 8 mln, wliczając polskojęzyczną ludność ziem położonych na zachód od granic państwa), kilkanaście procent ludności ruskiej i litewskiej, ok. 7,5% (750 tys.) Żydów, ludność niemiecka; wg spisu z 1921 II Rzeczpospolitą zamieszkiwało 27 mln osób, z czego 69,2% podało narodowość polską, 14,3% - ukraińską, 7,8% - żydowską, 3,9% - białoruską i tyleż niemiecką, 0,7% - inną (mniejszości narodowe stanowiły więc, wg oficjalnych danych, ponad 30% ludności); jednolita etnicznie stała się Polska w wyniku II woj. świat., wskutek wymordowania przez hitlerowców Żydów, odpadnięcia tyretyriów wsch. z wysokim odsetkiem ludności niepolskiej i repatriacji Polaków w powojennym okresie; 2001 GUS szacował, iż mniejszości nar. stanowią ok. 2,3 do 2,5% ogółu mieszk. Kraju; w tym 300-350 tys. Niemców, 200-230 tys. Białorusinów i Ukraińców, 50-60- tys. Łemków, 25 tys. Romów, po 20 tys. Litwinów i Słowaków, 15 tys. Żydów i 10-13 tys. Rosjan.
POLSKA. LUDNOŚĆ. STRUKTURA ETNICZNA
Nauki społeczne i humanistyka